ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Ćwiczenia oraz zachowanie dobrej sprawności fizycznej są niezbędne dla uzyskania dobrego samopoczucia ciężarnej oraz prawidłowego przepływu krwi przez łożysko. Dlatego te kobiety, u których nie ma przeciwskazań co do podejmowania aktywności fizycznej, powinny regularnie ćwiczyć przez całą ciążę. 

  

Aktywność fizyczna przed zajściem w ciążę

Jeśli kobieta planuje począć dziecko, powinna zadbać o kondycję fizyczną przynajmniej pół roku przed zajściem w ciążę. A to dlatego, że łatwiej jest kontynuować ćwiczenia w ciąży niż dopiero przyzwyczajać organizm do obciążeń związanych z treningiem nosząc już w sobie rozwijający się płód. Jednak w miesiącu, w którym kobieta podejmie decyzję o rozpoczęciu starań o dziecko, nie powinna już forsować się nadmiernie. Dodatkowy wysiłek nie sprzyja bowiem poczęciu. 

Przed zajściem w ciążę kobieta powinna skupić się przede wszystkim na ćwiczeniach wzmacniających mięśnie brzucha, pleców oraz mięśnie przykręgosłupowe. Zwiększając ich elastyczność ułatwi w ten sposób pokonanie trudów związanych z późniejszym porodem. 

Jakie jeszcze korzyści niesie ze sobą rozpoczęcie ćwiczeń fizycznych jeszcze przed poczęciem dziecka? Otóż, jak pokazują badania, kobiety które były aktywnie fizyczne przed ciążą i kontynuowały treningi w trakcie jej trwania, miały mniejszy przyrost wagi (średnio 3 kg mniej) niż kobiety, które nie uprawiały sportu w okresie ciąży. Mniejszą wagę ciała uzyskiwały także te kobiety, który zaczęły się ruszać dopiero po zajściu w ciążę, ale dotyczy to tylko tych przypadków, gdzie kobiety ćwiczyły przynajmniej 3 godziny tygodniowo. W tym miejscu warto zaznaczyć, że według stanowiska Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, te kobiety, które nie były aktywne przed ciążą, mogą podjąć bezpieczny trening dopiero na początku II trymestru ciąży. 

Jakie są korzyści z uprawiania sportu w ciąży?

Ćwiczenia fizyczne przede wszystkim zmniejszają dolegliwości bólowe kręgosłupa, jak również pomagają kontrolować masę ciała. Ponadto zwiększają przepływ krwi w macicy oraz łożysku, co przekłada się na lepszy rozwój płodu i prawidłowy przebieg ciąży. Pozostałymi korzyściami płynącymi z podejmowania aktywności fizycznej w ciąży są:

  • lepszy stan układu krwionośnego oraz serca matki;
  • poprawa postawy;
  • zwiększenie odporności na zmęczenie;
  • poprawa jakości snu;
  • lepsze kondycyjne przygotowanie do porodu;
  • skrócenie czasu rozwierania szyjki w trakcie porodu;
  • skrócenie czasu trwania porodu;
  • pozytywny wpływ na wagę noworodka.

Przeciwskazania do ćwiczeń w ciąży

Zanim ciężarna rozpocznie aktywność fizyczną, powinna skonsultować to z lekarzem. Istnieją bowiem choroby i schorzenia, które uniemożliwiają wykonywanie ćwiczeń w stanie błogosławionym. Przeciwskazania co do podejmowania ćwiczeń mogą pojawić się także w trakcie trwania ciąży, np. wtedy, gdy towarzyszyć im będą zawroty głowy. 

Bezwzględnym przeciwskazaniem do podjęcia aktywności fizycznej w ciąży jest:

  • ciąża wysokiego ryzyka, 
  • ciąża mnoga,
  • wielowodzie,
  • małowodzie,
  • odmiedniczkowe zapalenie nerek,
  • niedokrwistość,
  • gestoza ciążowa.

Dużą ostrożność należy z kolei zachować, gdy ciężarna ma:

  • cukrzycę,
  • chorobę serca,
  • zły stan zdrowia,
  • przebyte porody przedwczesne,
  • rozejście spojenia łonowego,
  • choroby psychiczne.

Nawet jeśli kobieta jest zdrowa, to w trakcie ćwiczeń mogą wystąpić objawy, które powinny skłonić ją do przerwania treningu i konsultacji z lekarzem. Do tych objawów zalicza się przede wszystkim: wyciek z pochwy albo krwawienie, spłycenie oddechu, silny ból brzucha, zawroty głowy.

Rodzaje aktywności fizycznej dopuszczalne i zakazane w ciąży

Najbardziej łagodnymi i zalecanymi formami aktywności fizycznej dla kobiet w ciąży, są: spacer, pływanie, pilates, joga lub nordic walking. Dyskusyjną formą aktywności pozostaje siłownia. Trening na siłowni jest dopuszczany tylko w takich przypadkach,  gdy kobieta jest zdrowa i  trenowała już wcześniej siłowo. Zakazanymi formami sportu są wszelkiego rodzaju sporty ekstremalne, jazda na nartach, na rowerze, sporty walki lub też gry zespołowe. 

Ćwiczenia fizyczne w I trymestrze ciąży

Ze względu na to, że w okresie pierwszych trzech miesięcy ciąży istnieje większe ryzyko poronienia, najbardziej bezpieczną aktywnością w tym okresie jest: spacer, nordic walking oraz pływanie. Jednakże przed podjęciem aktywności fizycznej, warto skonsultować to z lekarzem a plan ćwiczeń ustalić z fizjoterapeutą, który podpowie, jakie ćwiczenia są  dopuszczalne w I trymestrze ciąży (np. niektóre ćwiczenia rozciągające), a z którymi warto poczekać do II trymestru. 

Ćwiczenia w II trymestrze

W II trymestrze, kiedy mijają nudności i dyskomfort z nimi związany, kobieta jest bardziej chętna do wykonywania ćwiczeń. Poza tym mija I trymestr, w którym to ciężarna narażona jest na hipermobilność ze względu na nadmierną produkcję relaksyny (co grozi większym ryzykiem urazów i skręceń). W II trymestrze ciężarna coraz częściej odczuwa powiększenie lordozy lędźwiowej czy przodopochylenie miednicy. Warto więc by trening opierał się na ćwiczeniach, które przyniosą ulgę lędźwiowemu odcinkowi kręgosłupa. Trenując, ciężarna powinna unikać ćwiczeń wykonywanych w pozycji leżącej. W takiej pozycji może dojść bowiem do zbytniego  ucisku żyły głównej dolnej oraz aorty, co objawiać się będzie  zwiększoną bradykarią, nadmierną potliwością, bladością skóry, zwiększeniem ciśnienia tętniczego czy też zawrotami głowy. 

Ćwiczenia w III trymestrze

W III trymestrze ciężarna nie powinna wykonywać ćwiczeń, które wymagają od niej rotacji tułowia czy zwiększania napięcia mięśnia prostego brzucha. Dobrym rozwiązaniem w tym okresie są ćwiczenia na dużej piłce, na której to, w asyście fizjoterapeuty czy trenera ciężarna kobieta uczy się rozluźniać te mięśnie, które będą aktywne podczas porodu. Aby zwiększyć bezpieczeństwo ćwiczeń, zalecane są ćwiczenia indywidualne (dostępne w Szpitalu Dworska), w których doświadczona osoba prowadząca skupia się tylko na jednej pacjentce i potrafi wyłapać techniczne błędy, odpowiada za bezpieczny dobór ćwiczeń indywidualnie dla każdej przyszłej mamy.

Źródła: 

  • G. B. Curtis, J. Schuler, Ciąża. 40 kolejnych tygodni, Warszawa 2009, s.45-46, 82.
  • S. Clarkson,  Ciąża po 35 roku życia. Poradnik fitness dla kobiet, Białystok 2016, s.16, 20.
  • M. Gablanowska, S. Radziszewska, Aktywność fizyczna kobiet w ciąży, w trakcie porodu oraz połogu, „Sztuka Leczenia” 2019, nr 1, s. 59-64.
  • K.J. Moczygemba, Aktywność fizyczna podczas ciąży, „Pielęgniarstwo Polskie” 2017, nr 4(66), s. 641. Dostęp online 27.07.2020: http://www.pielegniarstwo.ump.edu.pl/uploads/2017/4/640_4_66_2017.pdf.

Dlaczego warto się szczepić? Jakie są kontrowersje na temat szczepień i czy są uzasadnione?

Czym jest szczepionka?

Szczepionka jest preparatem biologicznym, wytwarzanym przez człowieka. Koncept szczepionki opiera się na założeniu, iż imituje ona naturalną infekcję, co prowadzi do nabycia odporności przez organizm, analogicznej do tej, którą uzyskuje się w sytuacji pierwszego kontaktu z prawdziwym drobnoustrojem (wirusem czy bakterią). Głównym celem szczepionki jest ochrona organizmu przed ciężkim przebiegiem choroby i powikłaniami, których klinicznie nie da się przewidzieć, w przypadku istnienia np. chorób współistniejących różnego charakteru. Zatem uzyskanie odporności nabytej w wyniku szczepienia jest dużo bezpieczniejsze niż w przypadku zachorowania „naturalnego”.

W dobie pandemii naukowcy podjęli dramatyczny wyścig w wynalezieniu skutecznej i bezpiecznej szczepionki przeciw koronawirusowi. Badania są intensywne i aktualnie ponad 170 różnych potencjalnych kandydatów na szczpionki jest w fazie badań klinicznych, w tym 4 prototypy szczepionek stworzonych przez polskich naukowców. Zarówno humanitarne, jak i ekonomiczne skutki pandemii stanowią silną motywację w badaniach. Pierwsze szczepienia w niektórych państwach zostaną wprowadzone jako ostatnia faza badań klinicznych jeszcze w tym roku. Wkrótce artykuł na ten temat.

Jesień jest okresem, w którym spodziewane jest nałożenie się różnych sezonowych drobnoustrojów chorobotwórczych tj. grypa, z drugim rzutem SARS-CoV-2. Niestety pora jesienna jest momentem spadku odporności organizmu, co skutkuje większą zapadalnością na różnego rodzaju choroby układu oddechowego czy pokarmowego, co potencjalnie zwiększa ryzyko zachorowania na koronawirusa. Warto więc, oprócz zadbania o zwiększenie swojej odporności zaszczepić się przeciw grypie, pneumokokom czy meningokokom.

Get up to 30 off Visit us at the Sprinkles Events Tent

Budowa szczepionki – czyli 4 główne składniki

Szczepionka składa się z 4 głównych składników zapewniających jej poprawne biologiczne działanie:

  • Antygen lub cały drobnoustrój stymulujący odpowiedź immunologiczną naszego organizmu,
  • Adiuwanty - dodaje się je do szczepionek, które nie mogą zagwarantować wystarczająco silnej odpowiedzi immunologicznej do uzyskania trwałej odporności. Adiuwanty są to specyficzne substancje modulujące odpowiedź immunologiczną lub opóźniające uwalnianie zastosowanego antygenu z miejsca jego podania. Mogą to być związki glinu lub toksoid błoniczy, tężcowy lub krztuścowy.
  • Substancje stabilizujące – dodaje się je w celu zabezpieczenia szczepionki przed wpływem niskich lub za wysokich temperatur, czy nadmiernemu osadzaniu się preparatu na ściankach fiolki. Popularnie stosuje się białka (albuminy, żelatyna) czy aminokwasy lub cukry.
  • Substancje konserwujące – zapobiegają namnażania się innych bakterii lub grzybów w fiolce z preparatem. W tym celu wykorzystuje się związki fenoli.

Jakie są rodzaje szczepionek?

Istnieje wiele wariantów szczepionek. Można je jednak rozgraniczyć i skatalogować według ich funkcji, rodzaju użytego antygenu (substancji charakterystycznej dla danego drobnoustroju) czy nawet zdolności do rozmnażania żywego drobnoustroju, a także pod względem zakresu ich działania – szczepionki swoiste i nieswoiste. Szczepionki swoiste mają za zadanie uodpornienie przeciw konkretnym jednostkom chorobowym tj. błonica, krztusiec, świnka. Natomiast szczepionki nieswoiste są to niespecyficzne produkty stymulujące nasz układ odpornościowy zawierającymi zniszczone w wysokiej temperaturze bakterie lub ich lizaty.

Biorąc pod uwagę ich najczęstsze zastosowanie w klinice, szczepionki pod względem zawieranego antygenu można podzielić na:

  • Żywe – gdzie zastosowane szczepy żywych drobnoustrojów są znikomej zjadliwości. Podany drobnoustrój posiada zatem możliwość namnażania się w organizmie, lecz nie wywołuje objawów chorobowych, które są tłumione w specjalnym procesie (atenuacji), gdzie pozbawia się go czynników zjadliwości. Aby to uzyskać hoduje się patogen w nietypowych dla jego rozwoju warunkach przez co w następstwie mutacji pozwala wyselekcjonować szczepy od pożądanych właściwościach. Wśród żywych szczepionek stale stosowanych są szczepionka przeciw: gruźlicy, ospie prawdziwej, polio, śwince, odrze, różyczce, ospie wietrznej, rotawirusom i żółtej febrze.
  • Inaktywowane – zawierają martwe drobnoustroje zniszczone pod wpływem czynników chemicznych czy fizycznych np. alkohole, formalina, filtrowanie, wysokie ciśnienie, temperatura, wirowanie. Szczepionki te zachowują swoje właściwości do wywołania reakcji immunologicznej, jednak nie powodują choroby. Szczepionki inaktywowane nie niosą ryzyka wystąpienia pełnoobjawowej choroby, jednakże ze względu na brak możliwości namnażania się drobnoustrojów słabiej wywołują odpowiedź immunologiczną w porównaniu do szczepionek żywych. Stąd też wymagają one wielokrotności dawek w celu wywołania skutecznej odporności. Przykłady takich szczepionek to: szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (WZW A), cholerze, durowi brzusznemu, dżumie, wąglikowi czy wściekliźnie.
  • Na bazie antygenów – podjednostkowe – szczepionki te zawierają wybrane, pojedyncze i oczyszczone antygeny patogenów, a nie całe ich komórki. Stosowane antygeny najczęściej są białkami lub wielocukrami. Odpowiedź immunologiczna przeciw wybranym antygenom jest słaba, co zmniejsza skuteczność pojedycznego szczepienia, przez co koniecznym jest zastosowanie kilku dawek przypominjących, a także dodanie do preparatu specjalnych nośników. Niektóre z tych szczepionek mają dołączone nośnikowe białko toksoid błoniczy lub tężcowy. Preparatami takimi są szczepionki przeciw gram ujemnej bakterii wywołującej głównie zakażenia układu oddechowego i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (Haemophilus influenzae typu b), pneumokok dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae) oraz dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, meningokok (Neisseria meningitidis).

Metody podania szczepionek i ich skuteczność

Najczęstszą formą podania szczepionek jest iniekcja (zastrzyk). Istnieją także szczepionki aplikowane doustnie jak np. przeciw chorobie Heinego-Medina lub drogą wziewną jak niektóre warianty szczepionek przeciw grypie. Do 1980 roku przeciwko ospie prawdziwej szczepiono drogą skaryfikacji czyli celowego zadraśnięcia naskórka przy pomocy specjalnego przyrządu (skaryfikatora) lub cienkiej igły wielokrotnie nakłuwającej powierzchnię skóry.

Skuteczność szczepienia jest zależna od rodzaju zastosowanego preparatu, jego dawki, ale także od stanu klinicznego osoby szczepionej. Według wieloletnich badań zdecydowana większość szczepionek posiada skuteczność na poziomie 89-98,5%. W przypadku szczepieniu przeciw różyczce lub odrze skuteczność po 20 latach wynosi 99%, a dla świnki 90-95%.

Dawki i schematy szczepień wyznacza się eksperymentalnie w trakcie badań klinicznych. Parametry te dobrane są tak by wywołać dostatecznie intensywną reakcję immunologiczną, która zagwarantuje najwyższą skuteczność szczepienia, przy jednocześnie możliwie najmniejszych działaniach niepożądanych.

Szczepienia ochronne w Polsce

W naszym kraju obowiązkowych szczepień dokonuje się do 19. Roku życia oraz u osób szczególnie narażonych na kontakt z różnymi patogenami tj. pracowników medycznych czy służb ratunkowych. Szczepienie jest poprzedzone badaniem lekarskim kwalifikującym. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2019 r. poz. 1239); Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 753).

Warto pamiętać, iż niespełnienie obowiązku poddania się szczepieniu obowiązkowego podlega egzekucji administracyjnej tzn. że sąd wymierza karę grzywny lub nagany i uniemożliwienia wykonywania danego zawodu.

Przeciwwskazania do szczepień

Jak każdy preparat medyczny, tak i szczepionka nie może być podawana w pewnych warunkach, a zalicza się do nich:

  1. Wstrząs anafilaktyczny udokumentowany podczas poprzednich szczepień
  2. Alergia na którykolwiek ze składników (dotyczy wszystkich szczepionek)
  3. Zaburzenia odporności
  4. Ostre choroby z gorączką lub bez
  5. Okres inkubacji choroby zakaźnej
  6. Niektóre szczepienia nie powinny być wykonywane podczas ciąży np. na odrę, żółtą febrę czy półpaśca.

Antyszczepionkowcy – kolejna teoria spiskowa czy porażka systemu kształcenia?

W Polsce korzystną sytuację epidemiologiczną chorób tj. błonica, polio, odra, krztusiec czy tężec osiągnięto głównie dzięki szczepieniu obowiązkowemu dzieci przeciw tym chorobom jeszcze w 1950 roku. W ciągu ostatniej dekady mimo stale wysoce ocenianego wykonawstwa szczepień odnotowano spadek. Do zachowania odporności populacyjnej (zbiorowiskowej), która zapobiega epidemicznemu szerzeniu się zachorowań potrzeba osiągnięcie stanu zaszczepienia na poziomie powyżej 90%. Zatem bardzo ważnym jest szczepić się oraz swoje potomstwo w celu jak najdłuższego zachowania odporności zbiorowej.

Nasilające się w ostatnich latach manifestacje antyszczepionkowe spowodowały wzrost liczby osób odmawiających obowiązkowego szczepienia dzieci, co budzi uzasadnioną obawę o zdrowie populacji. Przypuszcza się, że jeśli ten trend będzie stale przybierał na sile w ciągu najbliższych lat odporność populacyjna przeciw niektórym chorobom zostanie utracona (szokujące dane wskazują, iż liczba uchylających się od obowiązkowych szczepień w roku 2009 wynosiła ok. 3 tys., natomiast w roku 2011 już ponad 4,5 tys. W roku 2016 było to już 23,1 tysięcy).

Ruch antyszczepionkowy wbrew pozorom nie jest nowym społecznym nurtem. Początki postaw antyszczepionkowych sięgają już początków wprowadzenia szczepień w XIX w. przez Edwarda Jennera, który to udowodnił, że przejście choroby zwanej krowianką chroni od zarażenia ospą prawdziwą. Sceptycyzm krytyków dotyczył głównie wysokiej śmiertelności na poziomie 30%, co w tamtych czasach nie było wynikiem zatrważającym, zważając na fakt, iż była to pierwsza na świecie szczepionka. U pozostałej liczby osób zaszczepionych odnotowano różne powikłania, przez co wprowadzono później kryteria dopuszczania szczepionki do użytku. Jednym z istotnych krytyków szczepień był Alfred Russel Wallace, który głosił wtedy teorię doboru naturalnego, którego był współodkrywcą. Tak wybitna, acz kontrowersyjna postać w gronie antyszczepionkowców utwierdzała jej członków w przekonaniu o swojej nieomylności. Nie brali jednak pod uwagę, iż poglądy naukowe Wallace’a oscylowały wokół ewolucyjnego umniejszania populacji, poprzez eliminację organizmów słabszych, chorowitych.

Już wtedy w 1840 roku niektóre państwa podjęły próbę walki z ruchem antyszczepionkowców, wprowadzając akty prawne nakładające na obywateli obowiązek szczepienia na ospę prawdziwą i kary za uchylenie się. Niektórzy z krytyków szczepień nazywali to naruszeniem ich wolności.

Poglądy antyszczepionkowe rozkwitły ponownie w czasach współczesnych, w 1970 roku, podczas kontrowersji wokół szczepionki DTP przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Rzeczona szczepionka miała powodować problemy neurologiczne u 36 dzieci, co nie zostało naukowo zbadane. W 1974 r. w Wielkiej Brytanii zawiązało się stowarzyszenie Association of Parents of Vaccine Damaged Children, którego głównym celem było przykuwanie uwagi mediów i szerzenie kontrowersji wokół szczepionki DTP. Niestety wskutek tych działań w 1977 r. liczba wyszczepialności dzieci spadła z 77% do 33%. Niedługo potem nastąpiły 3 epidemie krztuśca i ponad 100 tysięcy dzieci zachorowało.

W 1982 roku, w USA nastroje antyszczepionkowe wzmogły się po opublikowaniu filmu DTP Vaccination Roulette, gdzie wiązano zniesławioną szczepionkę DTP z uszkodzeniami mózgu i cofaniem się w rozwoju. Był to kolejny bolesny strzał w odporność populacyjną, ponieważ znów odnotowano duży spadek w szczepieniach, nie tylko DTP, ale także innych obowiązkowych.

Walka z Polio w Afryce w 1996 roku podjęta przez Nelsona Mendelę ostatecznie została uznana za wygraną. Zaszczepiono 50 milionów dzieci, a liczba przypadków polio spadła z 350 tysięcy przypadków na całym świecie do niecałych 500 w 2001 roku. W 2003 roku polityczni i religijni przywódcy nigeryjscy zaczęli głosić poglądy antyszczepionkowe i bojkotować kampanię. Konsekwencją bojkotu było ponowne szerzenie się polio do 15 innych krajów, w których jeszcze niedługo wcześniej ogłoszono całkowitą eradykację tej choroby.

I wreszcie artykuł z 1998 roku, który stworzył fundamenty współczesnej rzeszy antyszczepionkowców, opublikowany przez Andrew Wakefielda. W owianym już niemalże legendą artykule, autor wskazuje na rzekomy związek szczepionki trójskładnikowej MMR przeciw różyczce, odrze, śwince z autyzmem. Przez wiele lat środowisko naukowe zmagało się z odpieraniem ataków krytyków szczepień wywołanych tym artykułem. Oprócz postawienia błędnej hipotezy badawczej i całkowitego sfałszowania wyników, autor naraził społeczność naukową na utratę wiarygodności, dając wielu osobom pretekst do podważania wiarygodności wszystkich badaczy. Sam Wakefield stracił prawo do wykonywania zawodu i ostatecznie wyrzekł się tej publikacji.

W dzisiejszych czasach szczepienia nadal są tematem kontrowersyjnym, co zaskakuje. Zdawałoby się, że przy tak zaawansowanej nauce, dostępowi do wiedzy i edukacji wątpliwości dotyczące szczepionek zostaną raz na zawsze zażegnane. Niestety tak nie jest. Teorie spiskowe zwolenników ruchu antyszczepionkowego opierają się na poglądzie ogólnego zakłamania politycznego rządów, które celowo ukrywają dane dotyczące szczepień, realizując swoje plany. Jedną z powszechnych teorii spiskowych jest również teoria jakoby koncerny farmaceutyczne płaciły naukowcom za fałszowanie wyników badań, polepszanie statystyk wydajności i niskim ryzyku powikłań szczepionek. Teorie spiskowe są wyrazem niechęci i nieufności wobec badań naukowych dotyczących bezpieczeństwa preparatów medycznych. Wiele osób nie rozumie koncepcji badań klinicznych, ani tym bardziej potrzeby ich prowadzenia.

Według najnowszych badań psychologicznych i socjologicznych, wyznawcy teorii spiskowych zwykle wierzą nie tyko w jedną teorię na jeden temat, ale także w inne konspiracyjne ideologie dotyczące np. globalnego ocieplenia, istnienia życia pozaziemskiego lub kształtu Ziemii (płaskoziemcy). Ponadto według badań z 2019 roku, przyczyny dla których rodzice uchylają się od obowiązku szczepienia dzieci są wielowymiarowe. Ruch antyszczpionkowy jest bardzo stary, i zdaniem badaczy niestety nieprędko odejdzie ze społeczeństwa. Niezwykła kariera teorii spiskowych ma ścisły związek z rozwojem internetu. Przyczyniły się do tego zjawiska informacyjnych baniek, zaniku kategorii prawdy i fałszu oraz trudności w odróżnianiu opinii od faktów. Zjawisko to pokazuje sposób w jaki powiększająca się grupa zwolenników teorii spiskowych, w tym antyszczepionkowców, sieje dezinformacje, podważa zaufanie do nauki i medycyny w społeczeństwie. Należy się temu zjawisku bacznie przyglądać, bowiem jego konsekwencje będą odczuwalne przez całe populacje.

Autor: dr n.med. Kamila Rawojć

Bibliografia:

  • Andrews N., et al.. Thimerosal Exposure in Infants and Developmental Disorders: A Retrospective Cohort Study in the United Kingdom Does Not Support a Causal Association. „Pediatrics”. 114 (3), s. 584–591, 2004. DOI: 10.1542/peds.2003-1177-L. PMID: 15342825.
  • CDC: Immunization Safety and Autism – Thimerosal and Autism Research chart. Centers for Disease Control and Prevention, 27 sierpnia 2010. [dostęp 2 lipca 2017].
  • dr med. Ernest Kuchar: Które szczepionki zawierają tiomersal?. mp.pl – Pediatria, 31 maja 2012. [dostęp 2 lipca 2017].
  • Folegatti PM i wsp. Safety and immunogenicity of the ChAd0x1 nCoV-19 vaccine against SARS-CoV-2: a preliminary report of a phase 1/2, single blind, randomised controlled trial. The Lancet, July 20, 2020
  • Heron, et al.. Thimerosal Exposure in Infants and Developmental Disorders: A Prospective Cohort Study in the United Kingdom Does Not Support a Causal Association. „Pediatrics”. 114 (3), s. 577–583, 2004. DOI: 10.1542/peds.2003-1177-L. PMID: 15342825.
  • Hviid, et al.. Association Between Thimerosal Containing Vaccine and Autism. „Journal of the American Medical Association”. 290 (13), s. 1763–1766, 2003. DOI: 10.1001/jama.290.13.1763.PMID: 14519711.
  • Institute of Medicine: Immunization Safety Review: Vaccines and Autism. The National Academies Press, 2004. ISBN 978-0-309-09237-1.
  • Jackso LA i wsp. An mRNA Vaccine against SARS-CoV-2 — Preliminary Report. New England Journal of Medicine, July 14, 2020
  • Le T.T. i wsp. The COVID-19 vaccine development landscape. Nature reviews. 09 April 2020
  • Madsen, et al.. Thimerosal and the Occurrence of Autism: Negative Ecological Evidence From Danish Population-Based Data. „Pediatrics”. 112 (3), s. 604–606, 2003. PMID: 12949291.
  • Stehr-Green P., et al.. Autism and thimerosal-containing vaccines: Lack of consistent evidence for an association. „American Journal of Preventive Medicine”. 25 (2), s. 101–106, 2003.
  • Thompson, et al.. Early Thimerosal Exposure and Neuropsychological Outcomes at 7 to 10 Years. „New England Journal of Medicine”. 357, s. 1281–1292, 2007.

 

Wychodząc naprzeciw Państwa potrzebom i oczekiwaniom uruchamiamy rejestrację na szczepienie w naszym systemie. Naszym celem jest umożliwienie możliwie najkrótszej drogii do zarejestrowania się na szybki termin na szczepienie przeciwko COVID-19 w naszej placówce.
Obecnie posiadamy szczepionki Pfizer. Ponadto możemy przyjąć również pacjentów na 2 dawkę szczepionki Pfizer jeśli zaszczepili się w 1 dawką w innym punkcie szczepień. Druga dawka może być podana po 21 dniach.

Jak zarejestrować się na szczepienie przez naszą stronę?

UMÓW SIĘ ONLINE - KLIKNIJ TUTAJ.


Szczepionka jest ogromną szansą na uodpornienie społeczeństwa na zakażenie SARS-CoV-2, zdobycie kontroli nad transmisją wirusa. Jest naszą nadzieją na powrót do normalności.

Z przyjemnością informujemy, iż Szpital Dworska uzyskał POZYTYWNĄ opinię Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) i weźmie udział w Narodowym Programie Szczepień przeciwko wirusowi SARS-CoV-2. Celem Narodowego Programu Szczepień jest przeprowadzenie bezpiecznych i skutecznych szczepień wśród obywateli Polski. Obejmuje zakup odpowiedniej liczby szczepionek, ich dystrybucję, monitoring przebiegu i efektywności szczepienia oraz bezpieczeństwo Polaków.

Już niebawem będzie można rejestrować się na szczepienia ufundowane przez NFZ (szczepienia są NIEODPŁATNE) w Szpitalu Dworska. Planujemy stacjonarnie wykonywać 700 szczepień. Ruch osób zarejestrowanych na szczepienie będzie odbywał się w sposób minimalizujący tłoczenie się, bezpieczny zarówno dla personelu jak i dla osób poddawanych szczepieniom.

Jak wygląda szczepienie?

Szczepionki będą podawane domięśniowo. Schemat szczepienia obejmuje podanie 2 dawek w odstępie 6-12 tygodni w zależności od rodzaju szczepionki. Pełna ochrona immunologiczna pojawia się po 7 dniach od podania ostatniej dawki szczepionki. Szczepionka jest skuteczna tylko po przyjęciu dwóch dawek.

Jakiego typu szczepionki zakupiła Polska?

Istnieje wiele rodzajów szczepionek. Niezależnie jednak od sposobu działania szczepionki, każda z nich przechodzi staranne badania na szerokiej grupie populacyjnej i może być podana wyłącznie po dopuszczeniu do obrotu przez wyspecjalizowane instytucje. 

Aktualnie do obrotu zostały dopuszczone 3 rodzaje szczepionek. 

  • Wirusowe szczepionki wektorowe – nośnikami są zmodyfikowane wirusy, które po zmodyfikowaniu nie wywołują aktywnej choroby u człowieka. Wektory po wniknięciu do komórki człowieka tworzą wybrane białka wirusa, przeciwko któremu organizm ma skierować reakcję immunologiczną. Zaletą tego rodzaju szczepionek jest silna odpowiedź immunologiczna przy podaniu relatywnie niewielkiej dawki, brak możliwości wywołania choroby, bezpieczeństwo i duża stabilność.
  • Szczepionki mRNA – nośnikiem jest fragment informacji genetycznej mRNA wirusa, który po wniknięciu do komórki powoduje wytwarzanie jego białek. Białka te prezentowane są na powierzchni komórki, co skutkuje ich rozpoznaniem i zapamiętaniem przez układ immunologiczny. mRNA wirusa nie wnika do jądra komórkowego człowieka i nie wpływa w żaden sposób na materiał genetyczny osoby poddanej szczepieniu. Po wniknięciu do komórki mRNA ulega szybkiej degradacji. Zaletą szczepionek mRNA jest ich wysoka immunogenność, czystość produktu, brak konieczności stosowania adiuwantów, możliwość szybkiej produkcji dużej liczby dawek.
  • Szczepionki podjednostkowe „subunit” – nośnikiem są wyselekcjonowane i najbardziej immunogenne białka wirusowe. Po wstrzyknięciu ich do organizmu, dostają się do komórek prezentujących antygen, przez co wytwarzana jest specyficzna odpowiedź immunologiczna skierowana przeciwko związanym z białkiem antygenom. Zaletą jest wysoka swoistość szczepionki, lecz jej efektywność może być niższa w porównaniu do szczepionek nowej generacji opisanych powyżej. 

Więcej informacji na temat szczepionek uzyskasz tutaj.

W poniższej tabeli zamieszczono jakie typy szczepionek zakupiła Polska, jakie są ich warunki przechowywania oraz droga podania.

tabela szczepienia

Według stanu na 12 grudnia 2020 r. Komisja Europejska podpisała 6 umów zakupu z wyprzedzeniem na mocy porozumienia z dnia 10.08.2020 r. z: Astra Zeneca, Sanofi-GSK, Janssen Pharmaceutica NV/Johnson&ohnson, Pfizer/BioNTech, CureVac oraz Moderna. 

Polska zdecydowała się na przystąpienie odpowiednio do 5 z tych umów: Astra Zeneca, Janssen Pharmaceutica NV/Johnson&ohnson, Pfizer/BioNTech, CureVac i Moderna. Aktualna liczba zakupionych dawek wynosi 62,06 mln. 

W celu uniknięcia konieczności magazynowania szczepionek w ultra niskich temperaturach w punktach szczepień, szczepionki będą dostarczane z magazynów centralnych w partiach przewidzianych na kilka dni. Liczba szczepionek w transzy będzie dobrana tak, aby osoby poddawane szczepieniom mogły być zaszczepione z jednej partii obiema dawkami szczepionek, co jest zabezpieczeniem w razie nieterminowego dostarczenia szczepionek przez producenta. 

Wypowiedzi ekspertów

Jeśli chcesz poznać opinie ekspertów i dowiedzieć się więcej na temat szczepień przeciwko Covid-19 - KLIKNIJ TUTAJ.

Kto i kiedy może się szczepić? – 4 etapy szczepień 

Według rekomendacji Komitetów Doradczych ds. Szczepień w Wielkiej Brytanii, Kanadzie oraz Stanach Zjednoczonych, gdzie dopuszczono do realizacji programu szczepień przeciw COVID-19 szczepionkę mRNA firmy Pfizer/BioNTech, ustalono, że: 

  • Przebycie COVID-19 nie jest przeciwwskazaniem do szczepień przeciw COVID-19.
  • Kwalifikacja do szczepienia przeciw COVID-19 nie wymaga wcześniejszej oceny poziomu przeciwciał przeciw SARS-CoV-2. Dodatni wynik poziomu przeciwciał nie stanowi przeciwwskazania do szczepień przeciw COVID-19. 
  • Nie zaleca się szczepienia w trakcie leczenia immunosupresyjnego, z uwagi na to, że nie prowadzono badań klinicznych w tej grupie pacjentów. 
  • Nie zaleca się szczepienia w okresie ciąży i karmienia piersią, z uwagi na to, że nie prowadzono badań klinicznych w tej grupie pacjentów.

ETAP 0

Według oficjalnych informacji udzielonych przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Michała Dworczyka, pierwszą grupą osób, które w etapie 0 będą mogły skorzystać ze szczepień są:

  • pracownicy sektora ochrony zdrowia (w tym wykonujący indywidualną praktykę),
  • pracownicy Domów Pomocy Społecznej i pracownicy Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej,
  • personel pomocniczy i administracyjny w placówkach medycznych, w tym stacjach sanitarno-epidemiologicznych.

Rejestracja na szczepienie wyżej podanych grup zawodowych odbywa się do 20.12.2020 roku w 509 szpitalach węzłowych. 

ETAP 1 

W etapie I uruchomione zostaną szczepienia masowe w szpitalach rezerwowych w największych miastach – Warszawie, Łodzi, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu. Jak poinformował minister Michał Dworczyk na przełomie grudnia i stycznia będą zapadały decyzje o terminie uruchomienia dodatkowych punktów.

Szczepienia w etapie 1 będą skierowane do:

  • pensjonariuszy Domów Pomocy Społecznej oraz Zakładów Opiekuńczo-Leczniczych, pielęgnacyjno-opiekuńczych i innych miejsc stacjonarnego pobytu,
  • osób powyżej 60. roku życia,
  • służb mundurowych,
  • nauczycieli.

ETAP 2 

Według przekazanych informacji etap 2 będzie obejmował osoby w wieku poniżej 60. roku życia z chorobami przewlekłymi zwiększającymi ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19, albo w trakcie diagnostyki i leczenia, wymagającego wielokrotnego lub ciągłego kontaktu z placówkami ochrony zdrowia lub osoby bezpośrednio zapewniające funkcjonowanie podstawowej działalności państwa i narażone na zakażenie ze względu na częste kontakty społeczne.

ETAP 3

W etapie 3 szczepieni będą przedsiębiorcy i pracownicy sektorów zamkniętych. Podczas tego etapu szczepione będą osoby powyżej 18 roku życia, które nie mają żadnych schorzeń zwiększających ryzyko ciężkiego przebiegu i zgonu z powodu COVID-19 i nie należą do żadnej z powyższej opisanych grup.

Rejestracja i skierowanie na szczepienie

W celu rejestracji na szczepienie należy posiadać skierowanie wystawione przez lekarza w systemie elektronicznym (e-skierowanie). Skierowanie będzie ważne 60 dni od daty jego wystawienia. Rejestracja także odbywać się będzie przez dedykowaną platformę.

Szpital Dworska we współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia zaprasza na szczepienia

Szpital Dworska jest pierwszym szpitalem w Polsce, który oferował testy płytkowe do wykrywania przeciwciał klasy IgG i IgM przeciw SARS-CoV-2. Kolejnym etapem było uruchomienie pierwszej w Polsce wysyłkowej sprzedaży testów płytkowych. Ponadto, wychodząc naprzeciw potrzebom naszych pacjentów zorganizowaliśmy dodatkowy punkt pobrań na genetyczny test PCR (namiot pobraniowy), a także jako pierwsi zaoferowaliśmy możliwość wysyłki testu PCR. Aktualnie w ofercie posiadamy pełną diagnostykę SARS-CoV-2 (testy płytkowe, PCR, wymazowe antygenowe) stacjonarnie i wysyłkowo. Nową opcją cieszącą się dużym zainteresowaniem jest także mobilny punkt pobrań CovidBus, krążący w miejscowościach województwa małopolskiego.

Przebadaliśmy tysiące pacjentów i zyskaliśmy ogromne doświadczenie, nie tylko medyczne, ale także organizacyjno-logistyczne. Dzięki temu wiemy jak zapewnić optymalne warunki sanitarno-epidemiologiczne dla personelu, pacjentów i osób z ogółu ludności. 

Misją szpitala jest pomoc w bezpiecznym zaszczepieniu jak największej ilości osób.

Pamiętaj, warto się szczepić by chronić życie swoje i innych.

Autor: dr n.med. Kamila Rawojć

Referencje

 

WYMAGANE DOKUMENTY DO SZCZEPIENIA W NASZEJ PLACÓWCE

Kliknij, aby pobrać: Kwestionariusz

Kliknij, aby pobrać: Zgoda na szczepienie

 

Zabieg usunięcia woreczka żółciowego jest aktualnie jedną z częściej wykonywanych operacji chirurgicznych. Bez względu na fakt czy jest wykonywany laparoskopowo czy metodą klasyczną, kluczowym jest wdrożenie spersonalizowanej diety po wycięciu woreczka żółciowego (cholecystektomii). Dieta po usunięciu woreczka (pęcherzyka) żółciowego powinna być oparta o zasady diety lekkostrawnej, niskotłuszczowej. Jak wynika z danych literaturowych – utrzymanie odpowiednich zasad diety po operacji warunkuje skrócenie czasu hospitalizacji i szybszy powrót do zdrowia. 

W poniższym artykule nasz dietetyk kliniczny mgr Dominika Grońska przedstawi najważniejsze zasady diety po usunięciu pęcherzyka żółciowego.  Aby uzyskać konkretny jadłospis uwzględniający Twoje smakowe preferencje, aktualną masę ciała oraz obecność schorzeń współistniejących, umów się na wizytę - link znajdziesz poniżej. 

Umów wizytę teraz - do dietetyka przyjmującego w naszym szpitalu

mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny


mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny

 

Najczęstsze przyczyny usunięcia woreczka żółciowego

Uznaje się, że do powszechnych przyczyn usunięcia woreczka żółciowego należy kamica pęcherzyka żółciowego. Z reguły kamica żółciowa przebiega bezobjawowo. W populacji zachodniej diagnoza kamicy żółciowej jest stawiana u ok. 15-20% osób i występuje prawie 4 razy częściej w populacji kobiet. 

Charakterystycznym objawem kamicy pęcherzyka żółciowego jest kolka żółciowa, która manifestuje się bardzo silnym i stałym bólem w środkowym nadbrzuszu oraz za mostkiem i poniżej prawego łuku żebrowego. Ponadto często ból promieniuje w kierunku pleców i prawego barku. Wśród innych objawów wyróżnia się m.in.: wzdęcia powłok brzusznych, biegunki, zmianę konsystencji stolca, nudności i wymioty. 

Do innych przyczyn wystąpienia kamieni żółciowych należy zaliczyć: podeszły wiek, czynniki genetyczne i etniczne, brak aktywności fizycznej, otyłość, niektóre leki (klofibrat, IPP), stosowanie żywienia pozajelitowego, diagnozę cukrzycy czy zespołu metabolicznego w wywiadzie, zachodni model żywienia (zwiększone spożycie tłuszczu, węglowodany przetworzone i mała ilość błonnika pokarmowego, zbyt obfite posiłki np. śniadanie, kolacja, wysoki poziom spożycia mięsa, głównie czerwonego). 

Objawy ze strony układu pokarmowego po wycięciu woreczka żółciowego 

Zespół po cholecystektomii (po usunięciu woreczka żółciowego)

Zespół po usunięciu woreczka żółciowego charakteryzuje się występowaniem m.in objawów takich jak:

  • wymioty, 
  • mdłości, 
  • bóle brzucha, 
  • kolki, 
  • zaparcia, 
  • biegunki, 
  • uczucia pełności w jamie brzusznej, 
  • wzdęcia, 
  • gazy jelitowe 
  • nietolerancje pokarmów zawierających tłuszcz. 

Nieprzyjemne objawy po usunięciu woreczka żółciowego występują u prawie 5–40% pacjentów poddanych operacji. Jak wynika z badań, zaobserwowano związek między cholecystektomią a niealkoholowym stłuszczeniem wątroby, zespołem metabolicznym i marskością wątroby, co tylko podkreśla kluczową rolę opieki dietetycznej w tym okresie. 

Co jeść po usunięciu woreczka żółciowego? Zasady diety po cholecystektomii

Dieta po cholecystektomii  powinna być bogata w produkty i potrawy o działaniu przeciwzapalnym i dostarczać wszystkich witamin i składników mineralnych do organizmu. 

Rekomendacje dietetyczne po usunięciu woreczka (pęcherzyka) żółciowego – podstawowe informacje

Podstawową zasadą w początkowym okresie leczenia jest zastosowanie diety normokalorycznej (niekiedy z niewielkim deficytem energetycznym), niskotłuszczowej, z mniejszą niż 200 mg dziennie podażą cholesterolu. 

Ile posiłków dziennie należy jeść podczas diety po operacji woreczka żółciowego? 

Jadłospis po usunięciu woreczka żółciowego powinien zawierać 4-5 posiłków, małych objętościowo i zawierać produkty i posiłki (potrawy) dozwolone w czasie stosowania diety lekkostrawnej, niskotłuszczowej, tak aby dostarczyć do organizmu podstawowe składniki odżywcze. 

Jakie produkty można jeść po operacji? Czy trzeba ograniczyć spożycie tłuszczu po cholecystektomii? 

Jak wynika z badania Park i in. pacjenci, którzy nie stosowali zasad diety z ograniczeniem tłuszczu, częściej miewali epizody biegunek po cholecystektomii. Stąd kluczowym po usunięciu pęcherzyka żółciowego jest ograniczenie spożycia tłuszczu i jego równomierny rozkład na poszczególne posiłki w ciągu dnia do ilości tolerowanych przez pacjenta. 

W jaki sposób przygotowywać produkty?

Ponadto ważnym jest stosowanie odpowiednich technik przyrządzania posiłków i potraw, takich jak: gotowanie w wodzie, na parze czy duszenie. Zaleca się wykluczenie spożycia potraw smażonych (np. smażonego mięsa czy ziemniaków). 

Dieta płynna, półpłynna po operacji pęcherzyka żółciowego - jak długo stosować?

Często bezpośrednio po usunięciu pęcherzyka żółciowego zalecanym jest spożycie posiłków w formie płynnej lub półpłynnej np. zupa krem, koktajl lub żywność specjalnego przeznaczenia medycznego (ONS/FSMP). 

Jadłospis po operacji woreczka żółciowego - kolejne tygodnie

W kolejnych miesiącach po usunięciu woreczka kluczowym jest stopniowe zwiększanie podaży tłuszczu w zależności od indywidualnej tolerancji pacjenta. Dodatkowo warto pamiętać o podaży białka (zwierzęce i roślinne) i węglowodanów złożonych (tolerowane produkty pełnoziarniste, warzywa i owoce) w ilości wyliczonej indywidualnie dla pacjenta. Należy wykluczyć alkohol i inne używki. Docelowo dobrze jest wprowadzić do stylu życia, zdrowe nawyki żywieniowe, a swoją dietę opierać na zasadach przeciwzapalnej diety śródziemnomorskiej. 

co jeśc po operacji wycięcia woreczka żółciowego

Przykłady produktów, które można jeść po operacji woreczka:

  • chude mięso, 
  • chude ryby, 
  • gotowane ziemniaki, 
  • chudy nabiał (kefir, jogurt naturalny, twaróg chudy),  
  • białe pieczywo pszenne, 
  • gotowane warzywa,  
  • pieczone lub gotowane owoce.  

Uwaga - aby zapewnić dobre samopoczucie oraz w sposób optymalny dostarczyć organizmowi wszystkich składników odżywczych, konieczne jest ułożenie jadłospisu przez doświadczonego dietetyka klinicznego. Specjalista określi, co najlepiej jeść na śniadanie, obiad i kolację oraz jakie przekąski będą bezpieczne dla osoby po usunięciu pęcherzyka żółciowego. Wczesny okres po operacji wycięcia woreczka żółciowego wymaga szczególnego podejścia dietetycznego. Obserwując objawy ze strony układu pokarmowego, wspólnie z dietetykiem ustalane jest przejście kolejnych etapów diety - w tym rozpoczęcie spożywania produktów stałych, poszerzenie diety o dodatkowe potrawy, konkretne warzywa i owoce oraz rodzaje mięsa. 

Przepisy na obiad po operacji woreczka

Podczas konsultacji dietetycznej otrzymasz przykładowe przepisy na obiad, które pozwolą Ci bezpiecznie przejść rekonwalescencję po operacji. Przepisy na konkretne dania mogą być wspólnie modyfikowane z dietetykiem tak, aby przygotowane posiłki były nie tylko zdrowe, ale również smaczne (szczególnie dla mężczyzny, który "musi czuć się pojedzony").  Dietetyk poradzi, jakie przyprawy i zioła można dodawać dla smaku i w którym tygodniu po operacji. Dowiesz się również, z jakich potraw i produktów należy zrezygnować całkowicie, aby nie wywoływać nieprzyjemnych bólów brzucha. 

Czy po operacji woreczka zaleca się stosowanie suplementów diety?

Często ważnym po usunięciu woreczka żółciowego jest wdrożenie suplementacji pre/probiotykami, w szczególności w przypadku wystąpienia biegunki, oraz witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach (A, D, E, K), jeśli ich podaż musiała zostać ograniczona, co również wiąże się z ograniczeniem spożycia tłuszczu. 

Czy po operacji pęcherzyka żółciowego można pić kawę i mocną czarną herbatę?

Po zabiegu wskazane jest trwałe odstawienie lub ograniczenie spożycia mocnej kawy i herbaty, Jeżeli nie wyobrażasz sobie życia bez smaku "małej czarnej" o poranku, skonsultuj to ze swoim dietetykiem. Niektóre osoby mogą tolerować rozsądne ilości słabej kawy czy herbaty, wypijanej głównie dla smaku.  Kluczowe jest obserwowanie objawów i stopniowe wdrażanie kawy, herbaty w ciągu kolejnych tygodni diety. 

Ile trwa dieta po operacji woreczka?

Pewne zalecenia dietetyczne muszą być utrzymywane do końca życia. Inne ograniczenia co do diety obejmują jedynie kilka pierwszych tygodni i miesięcy po zabiegu cholecystektomii. Zalecenia mogą różnić się zależnie od konkretnej osoby i jej stanu zdrowia. 

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego - podsumowanie informacji

Podsumowując, u pacjentów po operacji wycięcia woreczka żółciowego kluczowym jest wdrożenie spersonalizowanej opieki żywieniowej, która uwzględnia zasady diety lekkostrawnej niskotłuszczowej z ograniczoną zawartością cukrów prostych, kawy, błonnika pokarmowego (produkty pełnoziarniste, kasza, makaron, warzywa czy owoce), potraw ostrych, kwaśnych czy wzdymających (potrawy na bazie grochu czy fasoli). Jednak spożywane posiłki jak i niekiedy konieczna suplementacja probiotyków i witamin, powinna być dostosowana indywidualnie do pacjenta po konsultacji z lekarzem oraz dietetykiem klinicznym. 

Dieta po operacji woreczka żółciowego - umów wizytę

Zapisz się na konsultację dietetyczną już dzisiaj. Nauczę Cię jak jeść po usunięciu pęcherzyka żółciowego, aby dostarczyć do organizmu wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Dieta po usunięciu woreczka żółciowego wcale nie musi być nudna! 

Umów wizytę teraz - do dietetyka przyjmującego w naszym szpitalu

mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny


mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny

 

Chemioterapia to leczenie farmakologiczne, które polega na podawaniu leków przeciwnowotworowych. Te substancje mają na celu niszczenie komórek nowotworowych, ale mogą również wpływać na zdrowe komórki szybko dzielące się, co może prowadzić do działań niepożądanych, takich jak np. biegunki, zaparcia, wymioty, nudności, brak apetytu czy obrzęki limfatyczne. 

Żywienie podczas chemioterapii odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu sił i wspieraniu organizmu w walce z chorobą nowotworową. 

Żywienie czasie chemioterapii - umów wizytę u dietetyka klinicznego i uzyskaj indywidualny jadłospis

mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny


mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny

 

Dolegliwości ze strony układu pokarmowego podczas chemioterapii

Najczęstsze dolegliwości ze strony układu pokarmowego podczas chemioterapii to:

  1. Nudności i wymioty, które mogą występować zarówno przed, w trakcie, jak i po chemioterapii. Mogą być one wywołane przez umiejscowienie nowotworu, a także mogą stanowić skutki uboczne chemioterapii.

  2. Biegunka to częste występowanie luźnych stolców, które wynika z negatywnego oddziaływania chemioterapii na komórki jelitowe.

  3. Zaparcia związane z działaniem leków przeciwnowotworowych.

  4. Niektóre leki stosowane podczas chemioterapii skutkują podrażnieniem błony śluzowej jelit, co może prowadzić do uczucia dyskomfortu lub bólu brzucha.

  5. Chemioterapia czasami wpływa na zmysł smaku, prowadząc do zmiany preferencji smakowych.

  6. Niektórzy pacjenci doświadczają zmniejszonego apetytu podczas leczenia, co często prowadzi do niedożywienia.

  7. Niektóre leki mogą prowadzić do owrzodzeń w jamie ustnej, co utrudnia połykanie.

Istotne jest, aby pacjenci zgłaszali wszelkie dolegliwości ze strony układu pokarmowego lekarzowi, ponieważ istnieją różne strategie łagodzenia objawów, w tym leki przeciwwymiotne, leki przeciwbiegunkowe, suplementy i zmiany w diecie, które mogą poprawić jakość życia w trakcie chemioterapii.

zywienie podczas chemioterapii

Dieta w chemioterapii - najważniejsze zasady

Poniżej znajdują się ogólne zalecenia dotyczące żywienia w okresie chemioterapii:

Prawidłowo zbilansowana dieta

Stawiaj na zrównoważoną dietę, bogatą w różnorodne składniki odżywcze, takie jak białko, węglowodany, tłuszcze, witaminy i minerały. Zadbaj o kompozycję posiłków.

Dobre źródła białka

Wprowadź do diety źródła wysokiej jakości białka, takie jak drób, chude ryby, jaja, orzechy, nasiona i pestki (jeśli tolerujesz, najlepiej w formie mielonej) oraz chudy nabiał np. jogurty typu islandzkiego. Białko wspomaga regenerację tkanek, co jest istotne podczas chemioterapii. Ponadto zapobiega utracie masy mięśniowej, zmniejszając ryzyko tzw. sarkopenii. 

Warzywa i owoce

Jeśli tolerujesz, to spożywaj różnorodne warzywa i owoce, aby dostarczyć organizmowi witaminy, minerały i przeciwutleniacze. Staraj się wybierać produkty o intensywnych kolorach, co często oznacza wyższą zawartość składników odżywczych. Jednak jeśli pojawiają się skutki uboczne leczenia np. biegunki czy wymioty, wówczas wybieraj warzywa i owoce po obróbce termicznej, w formie musów i przecierów. 

Błonnik

Dbaj o odpowiednią ilość błonnika w diecie, który wspomaga pracę układu pokarmowego. Jest bardzo pomocny w przypadku zaparć wywołanych m.in.: przewlekłym stosowaniem opioidów. Znajdziesz go w pełnoziarnistych produktach zbożowych, warzywach, owocach i strączkach.

Unikaj potraw o silnym zapachu lub smaku

W przypadku występowania mdłości lub zaburzeń smaku, unikaj potraw o intensywnym zapachu np. czarna kawa, aromatyczne potrawy czy czekolada. Warto eksperymentować z różnymi smakami i teksturami, aby znaleźć coś, co będzie akceptowalne podczas leczenia.

Płyny

Pamiętaj o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Spożywaj wystarczającą ilość płynów, preferując wodę niegazowaną, herbatę np. czarną czy owocową, kawę zbożową, rozcieńczone wodą soki owocowe czy napar z rumianku lub melisy. Odpowiednie nawodnienie przed i po cyklu chemioterapii zmniejsza ryzyko występowania skutków ubocznych. 

Małe, częste posiłki

Spożywaj mniejsze posiłki, ale częściej. To może pomóc w zapobieganiu uczuciu pełności, które czasem towarzyszy chemioterapii.

Suplementacja

W razie potrzeby skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem klinicznym onkologicznym w sprawie ewentualnej suplementacji witamin i minerałów.

Dieta przy chemioterapii - podsumowanie

Żywienie w chemioterapii polega na stosowaniu odpowiedniej diety, która wspiera organizm w walce z chorobą oraz pomaga w zmniejszaniu skutków ubocznych terapii. Dieta w chemioterapii powinna być zbilansowana, bogata w składniki odżywcze, aby wspomagać układ odpornościowy i zapewnić organizmowi niezbędne substancje potrzebne do regeneracji tkanek oraz do walki z chorobą. Ponadto ważne jest unikanie żywności, która może nasilać dolegliwości, takie jak mdłości czy biegunki, oraz regularne spożywanie posiłków w mniejszych ilościach, ale częściej, jeśli apetyt jest zmniejszony. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić suplementy diety, aby uzupełnić niedobory składników odżywczych.

Konsultacja z dietetykiem

Zawsze warto skonsultować się z dietetykiem specjalizującym się w onkologii, aby dostosować dietę do indywidualnych potrzeb i ewentualnych skutków ubocznych terapii.

Pamiętaj, że każdy jest inny, dlatego ważne jest dostosowanie zaleceń żywieniowych do indywidualnych potrzeb i tolerancji. Regularny kontakt z zespołem medycznym, a w tym dietetykiem onkologicznym, może być kluczowy w osiągnięciu optymalnego stanu odżywienia podczas chemioterapii.

Żywienie w trakcie chemioterapii - umów wizytę u dietetyka klinicznego, który przygotuje dietę dopasowaną do Twoich preferencji

mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny


mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny

 

Choroba Hashimoto to przewlekłe zapalenie tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. W wyniku zaburzeń czynności układu odpornościowego produkowane są przeciwciała skierowane przeciwko własnej tarczycy. Gruczoł tarczowy wydziela coraz mniej tyroksyny oraz trójjodotyroniny - hormonów odpowiedzialnych m.in. za regulację metabolizmu. Choroba Hashimoto jest jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy.
Można się również spotkać z terminem „limfocytarne zapalenie tarczycy” – jest to związane z obecnością rozlanych limfocytarnych nacieków zapalnych w obrębie miąższu tarczycy. Wraz z postępem choroby pojawiają się coraz bardziej rozległe ogniska włóknienia z jednoczesnym zanikiem miąższu tarczycy. Proces ten jest przewlekle postępujący i trwa latami. Warto zaznaczyć, że tarczyca w przebiegu zapalenia Hashimoto nie boli. Choroba Hashimoto może natomiast dawać objawy związane z zaburzeniami czynności tarczycy. W razie ich wystąpienia należy skonsultować się z lekarzem endokrynologiem, który przeprowadzi diagnostykę, ustali rozpoznanie i zaproponuje odpowiednie leczenie.

Umów wizytę teraz - do lekarza zajmującego się leczeniem choroby Hashimoto w naszym szpitalu

dr n. med. Dorota Roztoczyńska - spec. endokrynolog, pediatra


dr n.med. Dorota Roztoczyńska, endokrynolog, pediatra, Kraków

 

 

Choroba Hashimoto – objawy

W początkowym okresie choroba Hashimoto może nie dawać objawów typowych dla niedoczynności tarczycy. U wielu pacjentów najpierw występuje przemijająca łagodna nadczynność tarczycy, której przykładowe objawy to: nadmierna pobudliwość nerwowa, nasilone pocenie się, uderzenia gorąca, uczucie kołatania serca. Krótkotrwała nadczynność tarczycy może wynikać z inicjalnej destrukcji miąższu i zwiększonego uwalniania hormonów z uszkodzonej tkanki.
Następnie występuje bezobjawowy okres, w którym poziom hormonów tarczycy pozostaje w normie.
W kolejnych miesiącach zespół Hashimoto rozwija się w kierunku typowej niedoczynności tarczycy. Gruczoł tarczycowy ulega stopniowej degradacji – dochodzi do zaniku komórek pęcherzykowych gruczołu tarczowego. Niedobór tyroksyny i trójjodotyroniny skutkuje pojawieniem się objawów: uczucia ciągłego zmęczenia, senności, częstych stanów depresyjnych, suchości skóry, uczucia zimna oraz zwiększenia masy ciała. Z powodu spowolnienia perystaltyki jelit, osoba z zespołem Hashimoto może cierpieć na przewlekłe zaparcia. U niektórych pacjentów występuje się tzw. obrzęk śluzowaty, najbardziej uwidoczniony w okolicach twarzy. Kobiety z chorobą Hashimoto częściej zgłaszają zaburzenia miesiączkowania.
Nasilenie wyżej wymienionych objawów zależy od stopnia niedoboru hormonów tarczycy i czasu trwania choroby Hashimoto. Długotrwale nieleczona niedoczynność tarczycy może skutkować niepłodnością, rozwojem chorób układu sercowo-naczyniowego, a w skrajnych przypadkach może nawet prowadzić do zagrażającego życiu przełomu hipometabolicznego.
Oprócz globalnych objawów wynikających z zaburzeń uwalniania hormonów tarczycy, mogą być także zauważalne objawy miejscowe, związane ze zmianami w objętości gruczołu tarczowego. Klasyczny zespół Hashimoto prowadzi do powiększenia się gruczołu tarczowego i wytworzenia tzw. wola. Obwód szyi ulega zwiększeniu. W przypadku ucisku dużego wola na sąsiadujące struktury, mogą pojawiać się trudności w przełykaniu oraz uczucie rozpierania w okolicach szyi. Zapalenie tarczycy Hashimoto może przybierać także postać zanikową – nie obserwuje się wtedy typowego wola tarczycowego.

Zapalenie tarczycy Hashimoto – przyczyny

Choroba autoimmunologiczna Hashimoto może rozwinąć się w każdym wieku, nawet u dzieci. Największy odsetek zachorowań obserwuje się w wieku 45-65 lat. Kobiety chorują nawet 10-20 razy częściej niż mężczyźni, co może być związane z udziałem estrogenów w patogenezie zaburzeń układu odpornościowego.
Zapalenie tarczycy Hashimoto może mieć podłoże genetyczne. W przypadku rodzinnego występowania choroby Hashimoto u członków rodziny stwierdza się obecność przeciwciał przeciwtarczycowych we krwi.
Ryzyko rozwoju zespołu Hashimoto jest wyższe u osób cierpiących na inne choroby autoimmunizacyjne (cukrzycę typu I, zapalenie kory nadnerczy powodujące chorobę Addisona, toczeń rumieniowaty układowy, zespół Sjörgena, reumatoidalne zapalenie stawów).
Pewną rolę odgrywają również czynniki środowiskowe. Ryzyko wystąpienia choroby tarczycy Hashimoto jest większe u osób często zapadających na infekcje wirusowe i leczonych wysokoaktywnymi lekami przeciwwirusowymi. Niekorzystnie na tarczycę wpływa także ekspozycja na promieniowanie rentgenowskie oraz terapia radioaktywnym jodem. Toksyczne związki zawarte w dymie papierosowym osłabiają ogólne procesy odpornościowe organizmu, zwiększając ryzyko wystąpienia autoimmunizacji.

Choroba Hashimoto u kobiet po porodzie

Poporodowe zapalenie tarczycy występuje u około 5-10% kobiet. Choroba może mieć dwie postaci:
1. Jednofazową - gdy występuje jedynie przejściowa nadczynność tarczycy,
2. Klasyczną – obejmującą dwie fazy:
◦ I - nadczynności i eutyreozy (trwającą około 1-2 miesiące)
◦ II - niedoczynności (trwającą około 6 miesięcy).
U jednej trzeciej kobiet niedoczynność tarczycy powiązana z poporodową chorobą Hashimoto trwa dłużej i wymaga dalszego leczenia.
Przyczyną poporodowej choroby Hashimoto są specyficzne zmiany w funkcjonowaniu układu odpornościowego w trakcie ciąży i po porodzie. U ciężarnej kobiety układ odpornościowy jest sterowany tak, aby zapewnić ochronę płodu przed odrzuceniem (dziecko stanowi dla organizmu matki źródło „obcych” antygenów pochodzących od ojca). Zjawisko mikrochimeryzmu, tj. przenikania komórek płodu do krążenia matki, może odgrywać znaczącą rolę w rozwoju poporodowej choroby Hashimoto. Poród stanowi moment przełomowy, w którym protekcyjny profil układu odpornościowego ulega wycofaniu. Dochodzi wtedy do odhamowania reakcji odpornościowych przeciwko komórkom płodu pozostałym w organizmie matki, skutkując przy okazji inicjacją autogresji wobec antygenom tarczycy.
Wystąpienie choroby Hashimoto po pierwszym porodzie istotnie podwyższa ryzyko zachorowania po urodzeniu kolejnego dziecka. Kobiety ze stwierdzonymi zaburzeniami poziomu hormonów tarczycy powinny przebywać pod ścisłą kontrolą lekarza endokrynologa.
Diagnostyka zespołu Hashimoto – konieczne badania

Badania laboratoryjne

1) Poziom przeciwciał przeciwtarczycowych:
• anty-TPO – przeciwciał skierowanych przeciwko tyreoperoksydazie (TPO, ang. thyroid peroxidase). TPO to enzym uczestniczący w syntezie hormonów tarczycy.
• anty-TG – przeciwciał skierowanych przeciwko tyreoglobulinie (TG). TG to białko wytwarzane przez komórki pęcherzykowe tarczycy. Na drodze dalszych przemian, z TG powstają hormony tarczycy (triójjodotyronina T3 i tyroksyna T4).
W przebiegu choroby Hashimoto poziom przeciwciał przeciwtarczycowych (anty-TPO i anty-TG) jest podwyższony.
2) Poziom hormonów:
◦ Hormonu tyreotropowego (TSH) produkowanego przez przysadkę mózgową i stymulującego wydzielanie hormonów tarczycy,
◦ Tyroksyny T4,
◦ Trójjodotyroniny T3.
Dla zespołu Hashimoto typowe jest podwyższenie poziomu TSH oraz obniżenie poziomu wolnej tyroksyny. W zaawansowanym stadium choroby spada także stężenie wolnej trójjodotyroniny we krwi.

Badanie USG tarczycy

Obraz tarczycy w USG może być różny w zależności od stopnia zaawansowania zapalenia Hashimoto. We wczesnych stadiach choroby można stwierdzić jedynie powiększenie rozmiarów gruczołu. W kolejnych etapach daje się zauważyć niejednorodność struktury miąższu tarczycy z obniżeniem jego echogeniczności. Stwierdza się również obecność zwłóknień, których rozległość wzrasta wraz z progresem choroby.

Scyntygrafia tarczycy

Scyntygrafia stanowi badanie uzupełniające do USG tarczycy. Wychwyt znacznika jodowego jest niejednorodny w chorobie Hashimoto. Fakt ten wykorzystuje się w diagnostyce różnicowej we wczesnym stadium choroby, kiedy obecna jest nadczynność tarczycy – pozwala to odróżnić zespół Hashimoto od choroby Gravesa-Basedowa.
Biopsja tarczycy
Gdy w badaniu USG stwierdzono także obecność guzków na tarczycy, lekarz może zlecić biopsję tarczycy. Biopsja wykonywana jest pod kontrolą USG i polega na pobraniu cienką igłą materiału do badania histopatologicznego. W przebiegu choroby Hashimoto widoczny jest obraz zniszczonego nabłonka, zapalnych nacieków limfocytarnych i skupisk fibroblastów. Choroba Hashimoto zwiększa ryzyko wystąpienia raka tarczycy, dlatego pojawienie się wyczuwalnego guzka u osoby z zapaleniem tarczycy Hashimoto stanowi wskazanie do poszerzenia diagnostyki.

Choroba Hashimoto – leczenie

Farmakoterapia wskazana jest w przypadku objawowej niedoczynności tarczycy i przy stwierdzeniu podwyższonego poziomu TSH przy jednocześnie obniżonym poziomie tyroksyny. Wskazaniem do przyjmowania leków mogą być także objawy uciskowe wynikające z nadmiernego powiększenia się tarczycy (wytworzenia się wola).
Leczenie farmakologiczne polega na doustnym przyjmowaniu tabletek z lewotyroksyną. Lewotyroksyna działa analogicznie do naturalnie syntezowanej w organizmie tyroksyny. Przyjmowanie leku zapobiega wtórnym skutkom niedoboru tyroksyny w organizmie. U młodych osób możliwe jest zmniejszenie wola po kilkumiesięcznej terapii lewotyroksyną. U osób starszych, zwłaszcza gdy tarczyca posiada liczne ogniska zwłóknienia, redukcja objętości wola nie jest już możliwa.
Tabletki z lewotyroksyną powinno się przyjmować na czczo, minimum pół godziny przed śniadaniem. Dawka zawsze ustalana jest indywidualnie. W większości przypadków leczenie farmakologiczne musi być prowadzone do końca życia.
Stosowanie leków immunosupresyjnych, np. glikokortykosteroidów, nie jest zalecane – głównie ze względu na niską relację korzyści do skutków ubocznych terapii. Wyjątkową sytuacją jest przełom hipometaboliczny, stanowiący zagrożenie życia, kiedy konieczne jest szybkie ustabilizowanie stanu klinicznego pacjenta.

Choroba Hashimoto – dieta

Osoby z chorobą autoimmunologiczną tarczycy powinny zwracać szczególną uwagę na swoją dietę. Celem diety jest dostarczenie niezbędnych substancji odżywczych i związków potrzebnych do sprawnej syntezy hormonów tarczycy. Ze względu na często towarzyszącą chorobie Hashimoto nadwagę, należy kontrolować kaloryczność spożywanych pokarmów.
Hashimoto – substancje pożądane w diecie
Osoby z chorobą Hashimoto powinny zadbać o odpowiednią podaż:
1) Pełnowartościowego białka, ponieważ stanowi ono budulec hormonów (jaja, mięso, ryby morskie),  
2) Kwasów tłuszczowych omega 3 – stymulują przekształcanie trójjodotyroniny w tyroksynę (T3->T4), kwasy omega 3 wykazują także działanie przeciwzapalne (olej lniany, oliwki),
3) Witaminy D o działaniu przeciwzapalnym (ryby, oleje, suplementy diety z witaminą D),
4) Jodu – jod stanowi składnik hormonów tarczycy (owoce morza, ryby, sól jodowana), należy jednocześnie podkreślić, że nadmiar jodu może być równie szkodliwy dla tarczycy jak jego niedobór,
5) Selenu – selen wchodzi w skład enzymów wpływających na gospodarkę hormonalną tarczycy (krewetki, sardynki, jaja, grzyby).

Dowiedz się więcej - Hashimoto dieta.

Hashimoto – jakie produkty należy ograniczyć?

Należy unikać nadmiernego spożycia produktów zawierających substancje wolotwórcze (goitrogenne). Substancje te wiążą się z jodem i utrudniają jego przyłączanie do cząstek hormonów tarczycy. Do produktów zawierających substancje wolotwórcze zalicza się: zieloną i czarną herbatę, soję, orzeszki ziemne, czerwoną paprykę, gorczycę.
Warzywa takie jak brukselka, kapusta, brokuły czy szpinak, powinny być spożywane w formie ugotowanej – pozwala to obniżyć zawartość substancji goitrogennych. Nie należy całkowicie rezygnować ze spożywania tych warzyw, ponieważ stanowią one cenne źródło witamin i minerałów.
W przypadku stwierdzonej nietolerancji glutenu lub laktozy, wskazane jest unikanie produktów zawierających te substancje.

FAQs:
1. Jak rozpoznać chorobę Hashimoto?
Diagnostyka choroby Hashimoto obejmuje:
• analizę objawów klinicznych (uczucie zmęczenia, suchość skóry, stany depresyjne, spowolnione tętno, skłonność do nadwagi),
• badania obrazowe (USG tarczycy, ewentualnie scyntygrafia),
• badania laboratoryjne (poziom TSH, hormonów tarczycy oraz przeciwciał przeciwtarczycowych).
• w niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o konieczności wykonania biopsji tarczycy, po której następuje analiza pobranego wycinka pod kątem histopatologicznym.
2. Jakie wygląda leczenie choroby Hashimoto?
Leczenie podejmuje się u osób z niedoborem hormonów tarczycy wykazanym w badaniach laboratoryjnych oraz u osób z wolem wywołującym objawy uciskowe. Leczenie jest objawowe i polega na doustnym przyjmowaniu leków zawierających lewotyroksynę, która zastępuje funkcję naturalnej tyroksyny.
3. Jakie są zalecenia żywieniowe w chorobie Hashimoto?
Podstawę stanowi odpowiednio zbilansowana dieta, tj. bogata w substancje stanowiące budulec hormonów oraz związki uczestniczące w metabolizmie hormonów tarczycy. Pożądane składniki w diecie osoby z chorobą Hashimoto to: białko pełnowartościowe, kwasy tłuszczowe omega 3, witamina D, jod, selen. Należy unikać spożywania produktów wysoko przetworzonych (ciastek, słodyczy), które cechuje wysoka kaloryczność i jednocześnie mierna wartość odżywcza. Wskazane jest także ograniczenie produktów bogatych w związki wiążące jod, tj. soję, herbatę (czarną i zieloną), orzeszki ziemne, gorczycę.

Kontakt

ul. Dworska 1B, 30-314 Kraków
[email protected]


Szpital Dworska - Kraków

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Sroda:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Szpitala Dworska - wjazd od ulicy Bułhaka