Ból jest zazwyczaj jednym z pierwszych objawów wielu stanów chorobowych które skłaniają pacjenta do wizyty u lekarza. Jest on z jednej strony sygnałem alarmowym informującym nas że coś złego dzieje się z naszym organizmem, z drugiej strony jest ważną informacją dla lekarza gdzie szukać patologii i jak ja leczyć. Niezależnie od definicji jest na pewno nieprzyjemnym zmysłowym i emocjonalnym doznaniem związanym z działaniem uszkadzającego bodźca lub bodźca którego działanie zagraża wystąpieniem takiego uszkodzenia.
Podział bólu
W praktyce możemy dokonać podziału bólu na wiele sposobów.
-
Według czasu trwania :
-
ostry < 3miesięcy
-
przewlekły > 3miesięcy
-
-
Według lokalizacji:
-
ból somatyczny – dotyczący receptorów zlokalizowanych bardziej powierzchownie a więc skóra, tkanka podskórna, układ mięśniowo-szkieletowy – lokalizacja bólu precyzyjna, odpowiadająca lokalizacji patologii
-
ból trzewny – dotyczący receptorów zlokalizowanych wewnątrz jam ciała tj klatka piersiowa, jama brzuszna, miednica – lokalizacja bólu nieprecyzyjna, rozlana, może promieniować do odległych okolic ciała niezwiązanych bezpośrednio z lokalizacją patologii – przykład ból lewej kończyny górnej i żuchwy mogące być często jedynym objawem ostrego zawału mięśnia sercowego
-
-
Według przyczyny:
-
zapalny – np. uraz, infekcja, choroby autoimmunologiczne
-
neuropatyczny : obwodowy i ośrodkowy – związany uszkodzeniem struktur nerwowych mogący prowadzić do patologicznej aktywacji układu nerwowego i przewlekłych dolegliwości bólowych pomimo braku bezpośredniej przyczyny wywołującej np. neuropatia w przebiegu cukrzycy, neuropatia popółpaścowa, neuropatia nerwów biodrowo – pachwinowych po zabiegu przepukliny pachwinowej itp.
-
nocyceptorowy – w wyniku bezpośredniej stymulacji receptorów odpowiadających za powstawanie bólu np. oparzenie, rana, bezpośredni ucisk na nerwy
-
ból u chorych na chorobę nowotworową – zwykle o charakterze mieszanym zarówno związanym z bezpośrednim pobudzeniem nocyceptorów, stanem zapalnym ale też uszkodzeniem ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego w wyniku postępującej choroby nowotworowej ale też jako efekt leczenia np. toksyczność chemioterapii, radioterapii czy leczenia operacyjnego
-
Podsumowując ból nie powstaje tylko w wyniku bezpośredniego drażnienia zakończeń czuciowych ale może być efektem postępującej choroby podstawowej która doprowadza do uszkodzenia różnych struktur nerwowych które zaczynają nieprawidłowo przewodzić bodźce czuciowe albo na poziomie wyższych pięter ośrodkowego układu nerwowego dochodzi do nieprawidłowej transdukcji, przewodzenia , modulacji (obróbki impulsu nerwowego) lub percepcji bodźca bólowego lub czuciowego.
Terapia leczenia bólu
W terapii leczenia bólu ważne jest multimodalne wielodyscyplinarne podejście wymagające z jednej strony współpracy pomiędzy chirurgiem, fizjoterapeutą a lekarzem zajmującym się leczeniem bólu. Do osiągnięcia efektywnej terapii i kontroli bólu istotne jest więc leczenie bólu na wielu poziomach ich drogi powstawania, przekazywania, modulacji oraz percepcji co może być osiągnięte przez odpowiednio dobrane leczenie farmakologiczne ale tez leczenie interwencyjne obejmujące zwykle wstępnie blokady diagnostyczne ale mogące mieć też działanie terapeutyczne. W przypadku pozytywnych odpowiedzi można zakwalifikować pacjenta w przypadku nawrotu do zabiegów termolezji lub neurolizy które mogą przynieść wielomiesięczną ulgę w dolegliwościach. Wszystkie zabiegi i blokady wykonywane pod kontrolą ultrasonograficzną zapewniają większą precyzję i skuteczność jak również istotnie zmniejszają ryzyko jakichkolwiek powikłań i komplikacji związanych z tymi zabiegami. Ostateczny wybór terapii i plan leczenia należy indywidualnie dobrać do pacjenta oraz jego oczekiwań uwzględniając współistniejące choroby, zażywane leki oraz sytuacje ekonomiczną i socjalną pacjenta.
