ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Szczelina odbytu - objawy i leczenie

Odczuwasz nieprzyjemne pieczenie w okolicy odbytu, które nasila się podczas oddawania stolca? Zdarza Ci się zauważać krew na papierze toaletowym? Niepokoją Cię inne nietypowe objawy dotyczące odbytu? Przeczytaj o jednej z możliwych przyczyn dolegliwości - szczelinie odbytu. Dowiedz się, jak powinna wyglądać diagnostyka tej choroby oraz na czym polega jej leczenie. 

Umów wizytę u lekarza diagnozującego i leczącego choroby odbytu w naszym szpitalu

lek.med. Joanna Dzigowska-Batycka - spec. chirurg ogólny, proktolog


lek.med. Joanna Dzigowska-Batycka - spec. chirurg ogólny, proktolog

lek.med. Wojciech Kowalewski - spec. chirurg ogólny, chirurg naczyniowy


lek.med. Wojciech Kowalewski - spec. chirurg ogólny, chirurg naczyniowy

 

Czym jest i jak wygląda szczelina odbytu?

Szczelina odbytu to ubytek błony śluzowej kanału odbytu. Błona śluzowa pełni rolę ochronną, dlatego jej ubytek prowadzi do powstania owrzodzenia i rozwoju miejscowego stanu zapalnego. Szczelina odbytu zwykle przypomina podłużne pęknięcie. Wokół zmiany widoczne jest zaczerwienienie i obrzęk błony śluzowej. 

szczelina-odbytu-jak-wyglada-2.jpg

Szczelina odbytu może mieć postać ostrą lub przewlekłą. Ostra szczelina odbytu jest zwykle niewielka i jeśli zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznana i leczona, ulega wygojeniu. Zaniedbanie problemu może prowadzić do przejścia choroby w stan przewlekły. Przewlekła szczelina odbytu osiąga wtedy większe rozmiary, stopniowo rozwijając się na podłożu przedłużającego się zapalenia kanału odbytu. Proces ten trwa zwykle od kilku do kilkunastu tygodni. W obrębie przewlekłej szczeliny odbytu mogą być widoczne zbliznowacenia i włókna mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu. Na brzegach szczeliny wytwarza się widoczny i wyraźnie wyczuwalny fałd pogrubiałej skóry. 

Odróżnienie szczeliny od innych zmian (np. hemoroidów czy raka odbytu) jest praktycznie niemożliwe dla pacjenta. W razie zaobserwowania niepokojących objawów i zmian w wyglądzie odbytu, należy zgłosić się do lekarza proktologa. 

Objawy szczeliny odbytu

Typowe objawy szczeliny odbytu obejmują dyskomfort i ból okolicy odbytu, który nasila się podczas oddawania stolca (defekacji). Dolegliwościom może towarzyszyć wzmożone napięcie mięśnia zwieracza, które powoduje dodatkowe podrażnienie rany na zasadzie błędnego koła. Krwawienie ze szczeliny odbytu wiąże się z obecnością żywej krwi na papierze toaletowym. Ból, pieczenie i świąd mogą utrzymywać się nawet do kilku godzin po oddaniu stolca. Niektórzy pacjenci odczuwają przedłużone silne parcie na stolec, ale unikają korzystania z toalety celem uniknięcia bólu. Skutkiem tego jest nagromadzenie się większej ilości kału w odbytnicy oraz zagęszczenie mas kałowych. Zwiększa to ryzyko zaparcia. Oddaniu stolca towarzyszy wtedy mocniejsze napieranie kału na ścianki kanału odbytu. W efekcie predysponuje to do pogłębienia pęknięcia błony śluzowej, utrudnienia gojenia, a nawet nadkażenia rany. 

szczelina odbytu objawy 

Wielu pacjentów zgłasza się do lekarza zbyt późno, gdy objawy poważnie utrudniają wypróżnianie. Z czasem silny ból odbytu towarzyszy nie tylko oddawaniu stolca, ale także siedzeniu czy uprawianiu sportu. Warto więc zgłosić się do lekarza już po zaobserwowaniu pierwszych niepokojących objawów. Pozwoli to na szybką niwelację dolegliwości oraz pomoże zapobiec poważniejszym powikłaniom, takim jak np. ropień odbytu. 

Przyczyny powstawania szczeliny odbytu

Główną przyczyną powstania ubytku błony śluzowej kanału odbytu jest uraz mechaniczny, do którego może dojść w wyniku:

  • tarcia twardej masy kałowej o błonę śluzową w warunkach silnego parcia podczas oddawania stolca,  
  • seksu analnego,  
  • umieszczania ciał obcych w odbycie.  

Do częstszego powstawania szczelin predysponują nieswoiste choroby zapalne jelit prowadzące do przewlekłego stanu zapalnego błony śluzowej. Najczęściej jest to wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Ponadto do wystąpienia owrzodzeń predysponuje miejscowe zapalenie gruczołów odbytowych. 

Pęknięcia błony śluzowej odbytu są trudniejsze w terapii w przypadku wzmożonego napięcia mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu. Raz powstała szczelina nie może się w pełni zagoić, ponieważ jej brzegi są oddalane przez skurcz zwieracza. Wzmożone napięcie mięśnia zwieracza może zostać wykryte podczas badania per rectum wykonywanego przez doświadczonego lekarza proktologa.  

Pewne znaczenie mogą mieć też zaburzenia ukrwienia tylnej ściany kanału odbytu. Spadek ukrwienia zaburza prawidłowy proces gojenia. U kobiet w ciąży, zwłaszcza podczas porodu, może dojść do urazu kanału odbytu wskutek zwiększonego długotrwałego parcia i niedokrwienia tkanek krocza. 

Dodatkowymi czynnikami ryzyka choroby zależnymi od nas są:

  • zła dieta i stres prowadzące do przewlekłych zaparć,  
  • nieprawidłowa higiena okolic intymnych.  

Nawracające urazy błony śluzowej odbytu powstają najczęściej u osób w młodym i średnim wieku. Mogą wystąpić także u osób starszych, choć diagnozuje się je rzadziej - głównie ze względu na obniżone napięcie mięśnia zwieracza wewnętrznego w podeszłym wieku. 

Jaki lekarz diagnozuje choroby odbytu?

Diagnostyką zmian w okolicy odbytu zajmuje się lekarz proktolog. Pierwsza wizyta polega na zebraniu dokładnego wywiadu dotyczącego niepokojących dolegliwości. Następnie proktolog wykonuje proste badanie palpacyjne odbytu. U większości pacjentów zewnętrzna część szczeliny odbytu jest widoczna gołym okiem. Lekarz może wstępnie ocenić czy jest to postać ostra czy przewlekła szczeliny. Ponadto ma możliwość oceny napięcia mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu. 

Taka dokładna diagnostyka przeprowadzona przez specjalistę proktologii jest niezwykle ważna. Pacjent nie jest w stanie sam ocenić charakteru niepokojącej zmiany. Nie zawsze więc wstępne podejrzenia pacjenta okazują się być trafne. Proktolog w trakcie badania często dodatkowo wykrywa inny problem lub nieprawidłowe zmiany współtowarzyszące pęknięciu ściany odbytu, które należy poddać leczeniu. Przykładowo, do groźnych patologii zagrażających życiu należy pierwotny rak odbytu lub przerzuty z raka odbytnicy. Czasami patologiczne zmiany w obrębie odbytu mogą mieć źródło w wyższych odcinkach jelita grubego. W związku z tym, bardzo istotne jest wczesne zgłoszenie się do lekarza, zwłaszcza jeśli ból odbytu i krwawienia powracają, a dodatkowo cierpisz na bóle brzucha. 

W razie potrzeby lekarz proktolog zleca wykonanie anoskopii. Anoskopia to badanie wziernikowania umożliwiające precyzyjną ocenę ścian kanału odbytu. Rektoskopia służy natomiast ocenie ścian odbytnicy. Na pierwszej wizycie u proktologa otrzymasz listę podpunktów koniecznych do spełnienia, aby dobrze przygotować się do tych badań. 

Warunki badania u proktologa w Szpitalu Dworska. 

Dla wielu pacjentów problem choroby odbytu może być wstydliwy. Rozumiemy to, dlatego zawsze dbamy o komfortowe i intymne warunki wizyty u proktologa. Zarówno rozmowa jak i przeprowadzenie niezbędnych badań odbywa się w gabinecie z dostępem do łazienki. Możesz z niej swobodnie skorzystać w razie potrzeby zaraz przed i po wizycie. 

Leczenie szczeliny kanału odbytu

Skuteczne leczenie choroby zależy od właściwej diagnostyki i doboru odpowiedniej metody postępowania. Wybór metody leczenia szczeliny odbytu zależy od wielkości i stopnia zaawansowania wykrytej zmiany. Podczas wizyty lekarskiej proktolog podejmuje decyzję co do podjęcia leczenia zachowawczego lub zabiegowego. Ponadto pacjent zawsze powinien przestrzegać indywidualnych zaleceń przekazanych przez proktologa. 

Oczyszczenie szczeliny odbytu celem ułatwienia gojenia

Leczenie zabiegowe podejmowane jest głównie w przypadku bolesnej przewlekłej szczeliny odbytu. Lekarz oczyszcza przerośnięte tkanki i zbliznowacenia, a następnie zbliża do siebie brzegi szczeliny. Gojenie się odbytu trwa około 6 tygodni. W okresie rekonwalescencji konieczne jest stosowanie się do zaleceń proktologa w zakresie diety oraz higieny okolic odbytu. Pacjent powinien zgłosić się na kontrolne badanie kanału odbytu (anoskopię).  

Metoda ostrzykiwania zwieracza wewnętrznego odbytu toksyną botulinową

W przypadku rozpoznania zwiększonego napięcia mięśnia zwieracza wewnętrznego, lekarz może zadecydować o konieczności ostrzyknięcia tego mięśnia toksyną botulinową. Zwieracz wewnętrzy ulega rozluźnieniu - jest to proces odwracalny utrzymujący się do kilku miesięcy po zabiegu. Pozwala to na przerwanie błędnego koła bólu, ułatwienie gojenia oraz profilaktykę nawrotów szczeliny. 

Postępowanie zachowawcze

Leczenie farmakologiczne ma na celu poprawę właściwości fizycznych stolca - głównie jego rozmiękczenie. Zmniejsza to ryzyko mechanicznego podrażnienia błony śluzowej. Dzięki temu redukujemy ryzyko nawrotu szczeliny lub innej choroby odbytu przebiegającej z przerwaniem ciągłości błony śluzowej. 

Dieta ustalana jest indywidualnie zależnie od preferencji pacjenta. Celem jest zmniejszenie ryzyka zaparć oraz pozytywny wpływ na regenerację tkanek organizmu. Wskazana jest rezygnacja ze spożywania alkoholu oraz unikanie ostrych przypraw. Po chirurgicznym oczyszczeniu szczeliny przewlekłej proktolog zaleca okresowe przejście na dietę półpłynną (zmiksowane zupy, jogurty, soki owocowe). Dieta półpłynna powinna być utrzymywana aż do momentu, gdy proktolog na wizycie kontrolnej zezwoli na przyjmowanie pokarmów stałych.

szczelina odbytu leczenie

Czy szczelina jest wyleczalna?

Owrzodzenia odbytu mogą nawracać (zwłaszcza u osób z rozpoznanymi zapalnymi chorobami układu pokarmowego). Aby zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby należy ściśle stosować się do wytycznych przekazanych przez lekarza proktologa. Ponadto, warto przestrzegać podstawowych zasad dbałości o zdrowie układu pokarmowego:

  • dbałość o regularne wypróżnienia, 
  • unikanie przetrzymywania stolca,  
  • przyjmowanie minimum dwóch litrów płynów dziennie, 
  • zdrowa dieta zapobiegająca zaparciom,  
  • umiarkowana aktywność fizyczna,  
  • unikanie nadużywania alkoholu (alkohol podrażnia błonę śluzowej jelit), 
  • rzucenie palenia (palenie utrudnia gojenie się ran pozabiegowych), 
  • dbałość o higienę osobistą okolic krocza.  

Umów się do proktologa diagnozującego i leczącego choroby odbytu. 

W Szpitalu Dworska umówisz wstępną konsultację proktologiczną odbywającą się w komfortowych warunkach. Na miejscu wykonujemy także diagnostyczne badania anoskopii i rektoskopii. W przypadku zaistnienia wskazań istnieje możliwość przeprowadzenia zabiegów leczniczych:

  • oczyszczania szczeliny odbytu, 
  • ostrzykiwania zwieracza wewnętrznego toksyną botulinową.  

Umów wizytę u lekarza diagnozującego i leczącego choroby odbytu w naszym szpitalu

lek.med. Joanna Dzigowska-Batycka - spec. chirurg ogólny, proktolog


lek.med. Joanna Dzigowska-Batycka - spec. chirurg ogólny, proktolog

lek.med. Wojciech Kowalewski - spec. chirurg ogólny, chirurg naczyniowy


lek.med. Wojciech Kowalewski - spec. chirurg ogólny, chirurg naczyniowy

 

Rejestracja Wizyty

Spis treści

Kontakt

ul. Dworska 1B, 30-314 Kraków
[email protected]


Szpital Dworska - Kraków

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Sroda:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Szpitala Dworska - wjazd od ulicy Bułhaka