ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Choroby tarczycy

Choroby tarczycy – sprawdź ich objawy
Tarczyca to gruczoł dokrewny położony w przedniej części szyi, odpowiedzialny za uwalnianie hormonów regulujących wiele ważnych procesów w organizmie. Hormony wydzielane przez tarczycę (tyroksyna T4 oraz trójjodotyronina T3) wpływają m.in. na metabolizm, bilans wodny, a także regulują funkcjonowanie układu nerwowego i rozrodczego. Objawy związane z nieprawidłową czynnością gruczołu tarczowego są często lekceważone przez pacjentów. Czasami objawy tarczycowe są tak niespecyficzne lub maskowane przez inne schorzenia, że pacjenci nie są w ogóle świadomi, że mogą mieć problemy z tarczycą. Choroby tarczycy mogą tymczasem prowadzić do wielu poważnych powikłań zdrowotnych. Są one szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży i dla rozwijającego się w organizmie matki dziecka. W obrębie miąższu tarczycy mogą ponadto powstawać guzki – niektóre z nich mogą świadczyć o złośliwym procesie nowotworowym. Jak rozpoznać choroby tarczycy? Jakie objawy mogą sugerować problemy z tarczycą? Zapraszamy do lektury poniższego artykułu.

Umów wizytę teraz - do lekarza zajmującego się leczeniem chorób tarczycy w naszym szpitalu

dr n. med. Dorota Roztoczyńska - spec. endokrynolog, pediatra


dr n.med. Dorota Roztoczyńska, endokrynolog, pediatra, Kraków

lek.med. Jolanta Hauer - spec. chirurg ogólny II , torakochirurg


lek.med. Jolanta Hauer - spec. chirurg ogólny II, torakochirurg

dr n.med. Łukasz Hauer - torakochirurg


dr n.med.  Łukasz Hauer - spec. chirurg ogólny, torakochirurg

 

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy to stan, w którym gruczoł tarczowy produkuje zbyt mało tyroksyny i/lub trójjodotyroniny.

Przyczyny niedoczynności tarczycy

Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto, w przebiegu której układ odpornościowy atakuje własny gruczoł tarczowy, prowadząc do stopniowego zniszczenia miąższu tarczycy. Zapalenie tarczycy Hashimoto jest schorzeniem, na które cierpią głównie kobiety. Jest to związane z rolą kobiecych hormonów estrogenów, które uczestniczą w modulacji reakcji zapalnej na poziomie gruczołu tarczowego.
Inną przyczyną uszkodzenia miąższu tarczycy może być terapia jodem radioaktywnym lub radioterapia okolicy szyi stosowana w leczeniu chorób nowotworowych. Czasami konieczne jest wykonanie tyreoidektomii (chirurgicznego wycięcia gruczołu), co całkowicie pozbawia organizm hormonów tarczycy.
Jod stanowi składnik hormonów tarczycy, dlatego niedobór jodu w diecie może skutkować obniżoną ich syntezą. Do zahamowania produkcji hormonów tarczycy dochodzi także w sytuacji przedawkowania związków jodu.
Zaburzenia hormonalne dotyczące osi podwzgórze-przysadka-tarczyca (np. niedoczynność przysadki mózgowej, guzy podwzgórza) mogą również stwarzać sytuację niewystarczającej produkcji tyroksyny przez tarczycę.

Objawy niedoczynności tarczycy

Niedoczynność tarczycy skutkuje spowolnieniem procesów metabolicznych i spadkiem pobudzenia układu nerwowego. U dzieci może to prowadzić do opóźnienia w rozwoju umysłowym (tzw. kretynizm). U dorosłych niedobór hormonów tarczycy może odpowiadać za złe samopoczucie, spadek koncentracji i spowolnienie psychoruchowe. Objawy chorej tarczycy są często tłumaczone pracą, stresem i ogólnym przemęczeniem - rzadko myślimy, że może być to oznaka zaburzeń hormonalnych. Sucha skóra i łamliwe włosy postrzegane są często wyłącznie jako problem kosmetyczny, wynikający ze złego doboru kosmetyków czy niedostatecznej pielęgnacji.
Często bywa tak, że potencjalne objawy choroby tarczycy u dorosłych są analizowane dopiero wtedy, gdy para od dłuższego czasu bezskutecznie stara się o dziecko (niedoczynność tarczycy wpływa negatywnie na płodność). Zanim dojdzie do poważnych powikłań związanych ze schorzeniami tarczycy, warto zainteresować się własnym zdrowiem i sprawdzić czy nasze dolegliwości mogą być wynikiem schorzeń tarczycy.

Jakie objawy mogą wskazywać na niedoczynność tarczycy?

Objawy tarczycowe spowodowane niedoczynnością to m.in.:
- przewlekłe uczucie zmęczenia,
- odczuwanie zimna w środowisku o temperaturze neutralnej,
- znużenie, senność niezależnie od liczby przespanych godzin,
- brak koncentracji, otępienie,
- bradykardia (niska częstość skurczów serca),
- obrzęki,
- zaparcia,
- suchość skóry,
- nadmierne wypadanie włosów,
- trudność w utrzymaniu prawidłowej masy ciała, skłonność do tycia,
- nieregularne miesiączki u kobiet.
W niektórych typach niedoczynności (najczęściej w zapaleniu tarczycy Hashimoto) dochodzi do wytworzenia się wola tarczycowego. Obserwuje się zwiększenie obwodu szyi. Powiększona tarczyca może uciskać przyległe struktury i powodować dyskomfort podczas połykania.

Jak ostatecznie rozpoznać niedoczynność tarczycy?

Objawy chorej tarczycy mogą współwystępować lub być bardzo podobne do objawów wynikających z innych schorzeń neurologicznych lub kardiologicznych.
W przypadku niedoczynności, badanie tarczycy z krwi wykazuje podwyższony poziom hormonu tyreotropowego TSH wydzielanego przez przysadkę mózgową, a także obniżony poziom tyroksyny T4. W zaawansowanej i długo nieleczonej niedoczynności występuje również obniżenie stężenia trójjodotyroniny. Lekarz może także wykonać badanie USG, by ocenić strukturę i wielkość gruczołu tarczowego.

Leczenie niedoczynności tarczycy

Leczenie uzależnione jest od typu niedoczynności. Gdy niedoczynność wynika z uszkodzenia tarczycy, leczenie polega na doustnym przyjmowaniu leków zawierających hormony tarczycy. Gdy przyczyną niedostatecznej produkcji hormonów tarczycy jest niedobór jodu, zaleca się jego suplementację.

Nadczynność tarczycy

Nadczynność tarczycy to stan, w którym tyroksyna i trójjodotyronina produkowane są przez tarczycę w zbyt dużych ilościach.

Przyczyny nadczynności tarczycy

Do najczęstszych przyczyn nadczynności tarczycy zalicza się:
nadmierna produkcja hormonów tarczycy przez autonomiczne guzki toksyczne (wydzielanie poza kontrolą przysadki mózgowej),
choroba Gravesa-Basedowa (choroba o podłożu autoimmunologicznym),
zaburzenia czynności osi podwzgórze-przysadka mózgowa-tarczyca,
produkcja hormonów przez łożysko u kobiet ciężarnych,
przedawkowanie doustnie przyjmowanych leków zawierających hormony tarczycy,
przyjmowanie niektórych leków, np. węglanów litu stosowanych w leczeniu zaburzeń psychicznych (stosunkowo rzadko).

Objawy nadczynności tarczycy

Skutkiem nadczynności tarczycy jest tzw. tyreotoksykoza (zatrucie nadmiarem hormonów tarczycy). Do objawów tyreotoksykozy zalicza się:
nadpobudliwość nerwową,
chudnięcie bez wyraźnej przyczyny,
nadmierne pocenie się,
tachykardię (podwyższoną częstość skurczów serca),
przewlekłe biegunki,
częstsze oddawanie moczu, wzmożone pragnienie,
możliwe osłabienie mięśni,
zaburzenia miesiączkowania u kobiet,
obniżone libido u mężczyzn.
W przypadku choroby Gravesa-Basedowa może występować także tzw. oftalmopatia tarczycowa – uczucie rozpierania gałek ocznych, pieczenie oczu, wytrzeszcz, zaburzenia widzenia (np. podwójne widzenie).
Jak potwierdzić stan nadczynności tarczycy?
W badaniach laboratoryjnych (badaniach krwi) poziom TSH jest obniżony przy podwyższonym poziomie hormonów tarczycy (tyroksynie T4 i trójjodotyroninie T3). Następnie wykonywane jest badanie USG pod kątem obecności guzków i/lub stanu zapalnego w obrębie tarczycy. Badanie uzupełniające stanowi scyntygrafia, które polega na ocenie wychwytu jodu przez tarczycę. Guzki najbardziej wychwytujące jod to tzw. guzki gorące – są one odpowiedzialne za nadmierne wydzielanie hormonów tarczycy, niezależnie od stymulacji z poziomu przysadki mózgowej.

Leczenie nadczynności tarczycy

Leczenie polega na:
przyjmowaniu leków hamujących wydzielanie hormonów tarczycy (tzw. tyreostatyków),
przyjmowaniu leków beta-adrenolitycznych,
niszczeniu guzków jodem radioaktywnym,
wycięciu części tarczycy wraz z guzkami produkującymi nadmiar hormonów.

Rak tarczycy

Guzki na tarczycy mogą być zmianą łagodną lub złośliwą (rakiem tarczycy). Zdecydowana większość wykrywanych guzków (ok. 95%) to zmiany o charakterze łagodnym. Niektóre z guzków można łatwo wyczuć w badaniu palpacyjnym. Mniejsze guzki są możliwe do wykrycia jedynie podczas badania USG. Wskazaniem do wykonania USG tarczycy, oprócz wyczuwalnych guzków, powinno być również zwiększenie obwodu szyi. Badaniu USG powinny regularnie poddawać się osoby chore na autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, ponieważ przewlekły stan zapalny zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu złośliwego.
Badanie USG tarczycy pozwala wstępnie rozróżnić zmiany łagodne od guzków potencjalnie złośliwych. Raka tarczycy cechuje zwykle:
- wyraźne granice guzka o nieregularnym „poszarpanym” kształcie,
- obecność zwapnień w obrębie guzka,
- niejednorodna struktura wnętrza guzka bez zawartości płynu,
- guzek z brakiem wzmożonego przepływu, otoczony miąższem tarczycy w stanie zapalnym z wyraźnie wzmożonym przepływem.

Leczenie raka tarczycy

Leczenie tarczycy zajętej nowotworem złośliwym może polegać na:
- chirurgicznym wycięciu guzka z częścią tarczycy,
- całkowitym wycięciu tarczycy,
- terapii jodem promieniotwórczym,
- zażywaniu leków zawierających hormony tarczycy (celem zapobiegania skutkom niedoczynności tarczycy).

FAQs:
1.Co powoduje choroby tarczycy?
W większości przypadków schorzenia tarczycy rozwijają się na tle zaburzeń autoimmunologicznych, np. choroba Hashimoto wywołująca niedoczynność tarczycy czy choroba Graves-Basedowa powodująca nadczynność tarczycy. W patogenezie chorób tarczycy rolę ogrywają czynniki środowiskowe, dieta oraz predyspozycje genetyczne.
2. Jak rozpoznać choroby tarczycy?
Objawy związane z nieprawidłową funkcją wydzielniczą hormonów tarczycy (niedoczynność lub nadczynność) mogą być związane z:
- przyspieszeniem lub spowolnieniem tempa metabolizmu (chudnięcie lub skłonność do przybierania na wadze),
- zaburzeniami psychoruchowymi (spowolnienie i stany depresyjne lub nadmierne pobudzenie psychoruchowe),
- zaburzeniami perystaltyki jelit (przewlekłe zaparcia lub biegunki),
- przyspieszeniem lub spowolnieniem akcji serca (bradykardia lub tachykardia),
- zaburzeniami miesiączkowania, niepłodnością,
- problemami natury kosmetycznej - nadmierną suchością skóry, wypadaniem włosów.
Zaniepokoić powinno także obrzmienie twarzy lub ból i wytrzeszcz oczu. Powiększenie obwodu szyi może wskazywać na patologiczne powiększenie gruczołu tarczowego (rozwój wola tarczycowego). Wyczuwalne guzki na tarczycy stanowią wskazanie do wykonania badania USG.
3. Jaki lekarz zajmuje się diagnostyką i terapią chorób tarczycy?
Lekarzem, do którego należy się udać w razie podejrzenia schorzeń tarczycy, jest lekarz endokrynolog. W razie konieczności wykonania dodatkowych badań lub procedur, endokrynolog przekierowuje pacjenta do radiologa lub chirurga ogólnego.

Rejestracja Wizyty

Spis treści

Kontakt

ul. Dworska 1B, 30-314 Kraków
[email protected]


Szpital Dworska - Kraków

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Sroda:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Szpitala Dworska - wjazd od ulicy Bułhaka