ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Patologie serca w pigułce

Serce stanowi najważniejszy narząd w ludzkim ciele, będąc jego centrum i odpowiadając za najistotniejsze funkcje organizmu. Jednak nawet serce podatne jest na wiele różnych chorób, zwanych ogólnie patologiami serca. Kardiomiopatie stanowią grupę chorób mięśnia sercowego, które są powodowane przez różne czynniki, ale prowadzą zgodnie do nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu serca. Towarzyszyć im mogą zmiany lub dysfunkcje w obrębie osierdzia, wsierdzia czy innych narządów. W efekcie kardiomiopatii dochodzi do pozbawienia organizmu prawidłowo utlenowanej krwi, co prowadzić może w najgorszym przypadku do zgonu. Wyróżnia się według klasyfikacji WHO z 1995 roku pięć podstawowych grup kardiomiopatii, z czego każda grupa może przyjmować dwie postaci choroby - uwarunkowaną genetycznie (rodzinne) lub nieuwarunkowane genetycznie (idiopatyczne - o nieznanym podłożu lub nabyte). Z kolei American Heart Association w 2006 roku stworzyło bardziej szczegółową klasyfikację, obejmującą dziesięć poszczególnych grup kardiomiopatii.

 

Umów wizytę teraz - do kardiologa przyjmującego w naszym szpitalu

dr n. med. Beata Róg - spec. kardiolog, chorób wewnętrznych


dr n. med. Beata Róg - spec. kardiolog, chorób wewnętrznych

 

Objawy

Patologie serca w wielu przypadkach na początku rozwoju nie gwarantują widocznych objawów, a niektóre odmiany kardiomiopatii mogą postępować przez dłuższy czas bezobjawowo. Jednak w momencie zaawansowanego rozwoju choroby występować będą przesłanki świadczące o niewydolności serca. Pacjent będzie odczuwał ogólne osłabienie organizmu i zmęczenie. Mogą pojawić się zawroty głowy, duszności, a z czasem częste omdlenia. Częstymi objawami są również obrzęk stóp, męczący kaszel oraz wysokie ciśnienie tętnicze krwi. W chorego z czasem pojawia się także ból w klatce piersiowej, zaburzenia rytmu serca oraz migotanie przedsionków. Jednak objawy w zależności od występującego rodzaju patologii mogą być odmienne i nie występować łącznie w zbliżonym czasie.

Przyczyny wystąpienia schorzenia 

Patologie serca mogą wystąpić u osób w każdym wieku, ale najbardziej narażone są na nie osoby po czterdziestym roku życia. W największej grupie ryzyka znajdują się w pierwszej kolejności osoby, u których patologie serca występują w rodzinie oraz cierpiące na mutacje genetyczne, zaburzenia immunologiczne, choroby układowe, niedokrwienność serca, a także borykające się z problemem alkoholizmu i chorobami związanymi z ciśnieniem krwi. Choroba dotyka często także osoby przyjmujące specyficzne leki, które skutkować mogą zaburzeniami bicia serca, powikłaniami czy nawet zawałem. Do czynników ryzyka wpisuje się również cukrzycę, otyłość, anyloidozę czy sarkoidozę.

Rozpoznanie/Diagnostyka

Patologie serca są najczęściej nieproste do rozpoznania, szczególnie w przypadku tych rzadko występujących odmian. Wymagane są liczne odpowiednie badania w celu postawienia diagnozy. Kardiomiopatie diagnozuje się na podstawie przede wszystkim elektrokardiogramu
i echokardiografii serca. Badanie EKG pozwala na wykrycie zmian załamków
T w odprowadzeniach znad prawej komory oraz poszerzenia zespołu QRS. Wykonuje się dla rzetelnego wyniku 24-godzinny zapis EKG (Holter) czytaj więcej, a także próbę wysiłkową lub scyntygrafię perfuzyjną mięśnia sercowego czytaj więcej. Z kolei echokardiografia pozwala na stwierdzenie powiększenia jamy prawej komory serca, zaburzeń kurczliwości tej komory i stanu włókien mięśnia sercowego. Dodatkowo wykonywane są rezonans magnetyczny dla bardziej szczegółowego obrazu włókien i prawej komory oraz
w niektórych przypadkach biopsja mięśnia sercowego dla potwierdzenia utraty prawidłowych komórek mięśnia sercowego i zwiększenia ilości tkanki włóknistej oraz tłuszczowej. Jednak biopsja wykonywana jest niezwykle rzadko ze względu na niską czułość badania.

Podział kardiomiopatii 

  • Kardiomiopatia rozstrzeniowa (zastoinowa)

W przypadku kardiomiopatii zastoinowej następuje poszerzenie lub inaczej rozstrzeń jednej, bądź obydwu komór serca. Najczęściej jest to lewa komora. Towarzyszy temu pogorszenie czynności skurczowej i włóknienie tkanki mięśniowej poprzecznie-prążkowanej, która buduje serce. Dodatkowo, pojawia się zwłóknienie śródmiąższowe i okołonaczyniowe oraz ścieńczenie ścian jam serca (szczególnie komór). Schorzenie w większości przypadków występuje, gdy mięsień sercowy jest słaby na tyle, że nie jest w stanie poprawnie pompować krwi. Choroba przyjmuje postać rozległej i w dużej mierze stanowi chorobę dziedziczną (około 25% chorych). Może być także powodowana przez chorobę niedokrwienną serca,
a w przypadku formy nabytej przez niedobory pokarmowe, zaburzenia hormonalne czy stosowanie leków uszkadzających mięsień sercowy (np. chemioterapeutyki).

  • Kardiomiopatia przerostowa

Ten rodzaj kardiomiopatii dla ponad połowy przypadków wynika z uwarunkowań genetycznych lub mutacji genów kodujących łańcuch ciężki β-miozyny (MYH7) i białko typu C wiążące miozynę (MYBPC3). Kardiomiopatia przerostowa rozwija się najczęściej w wyniku chorób powodujących przerost mięśnia sercowego (np. skrobiawica, amyloidoza), długotrwałego nadciśnienia, cukrzycy, tarczycy lub po prostu procesu starzenia. Ten najczęściej spotykany rodzaj kardiomiopatii charakteryzuje się asymetrycznym przerostem lewej komory w wyniku pogrubienia ściany lewej komory mięśnia sercowego oraz zwężenia drogi odpływu. W efekcie włókna mięśniowe poprzecznie-prążkowane sercowe zagęszczają się, co uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi.

  • Kardiomiopatia restrykcyjna

Typ kardiomiopatii, który występuje najrzadziej ze wszystkich pięciu grup podstawowych. Schorzenie może rozwinąć się w efekcie powstałej blizny po transplantacji serca lub w wyniku choroby, jak np. świnka. Kardiomiopatia restrykcyjna charakteryzuje się sztywnieniem komór serca, przez co włókna tracą na elastyczności i nie są w stanie właściwie się rozciągać, by napełnić krwią odpowiednio jamy serca.

  • Arytmogenna kardiomiopatia prawokomorowa

Niezwykle rzadka grupa przypadłości, mająca uwarunkowania genetyczne. Choroba najczęściej występuje rodzinnie i jest dziedziczna w sposób autosomalnie dominujący. Polega na postępującym zaniku komórek mięśnia sercowego, które zostają zastąpione tkanką łączną
i tłuszczową. Zanik kardiomiocytów rozpoczyna się w warstwie podwsierdziowej prawej komory serca, a następnie postępuje w kierunku wsierdzia. Może prowadzić do zajęcia lewej komory (u ok. 50% przypadków), jak i do zajęcia przegrody międzykomorowej (u ok. 20% przypadków). Najczęstsze mutacje odpowiedzialne za występowanie ARVC dotyczą genów kodujących białka połączeń międzykomórkowych (desmosomów). Choroba w wielu przypadkach prowadzi do występowania arytmii serca. Arytmogenna kardiomiopatia znana jest jako choroba młodych sportowców, gdyż powoduje nagłą śmierć sercową u wielu z nich, a jej objawy wywoływać może wysiłek fizyczny. Pojawiają się wtedy m.in. duszność, utrata przytomności, napady kołatania serca. ARVC jednak przez długi okres jest w stanie rozwijać się bezobjawowo.

  • Kardiomiopatie niesklasyfikowane:
  • Kardiomiopatia połogowa (okołoporodowa)

Występuje najczęściej pod koniec lub niedługo po zakończeniu ciąży. Kardiomiopatia połogowa to rzadki typ, który pojawia się w okresie ostatniego miesiąca ciąży lub w ciągu pięciu miesięcy od jej zakończenia w rezultacie osłabionego mięśnia sercowego. Stanowi wywoływaną przez czynniki pochodzenia naczyniowego
i hormonalnego odmianę kardiomiopatii rozstrzeniowej. Choroba przyjmuję postać niewydolności lewokomorowej, która stanowi zagrożenie dla życia pacjenta. Kobietom cierpiącym na schorzenie odradza się karminie piersią ze względu na obecność prolaktyny - podaje się im leki hamujące jej wydzielanie oraz ograniczające laktację. Ma to na celu zniwelowanie uszkodzenia mięśnia sercowego.

  • Kardiomiopatia alkoholowa

Rozwija się w wyniku spożywania dużej ilości alkoholu przez długi okres czasu - najczęściej stanowi następstwo choroby alkoholowej. W efekcie serce jest osłabione na tyle, że nie jest w stanie poprawnie pompować krwi. Dochodzi do powiększenia mięśnia sercowego. Z tego powodu kadiomiopatia alkoholowa jest odmianą rozstrzeniowej kardiomiopatii.

  • Kardiomiopatia metaboliczna

Powstaje w wyniku zaburzeń hormonalnych, jak tarczyca, cukrzyca, akromegalia czy niewydolność kory nadnerczy, a także w efekcie chorób spichrzeniowych. Tego typu przypadłości powodują zaleganie w obrębie mięśnia sercowego amyloidów - rodzaju patologicznych białek o odmiennej strukturze.

  • Kardiomiopatia wywołana stresem (takotsubo)

Najczęściej występuje w wyniku tragicznych przeżyć, jak śmierć partnera/ki lub przy nasilonym stresie psychicznym (np. rozwód). Swoją potoczną nazwę - zespół złamanego serca - zawdzięcza występowaniu często u osób, które przeżyły zawód miłosny lub nieszczęśliwą miłość. Pojawia się nagle i równie szybko ustępuje, ale wywołuje zaburzenia w funkcjonowaniu lewej komory serca.

Leczenie

Patologie serca stanowią grupą chorób, które nie są w pełni uleczalne. Leczenie ma na celu przede wszystkim zniwelowanie dolegliwości i zabezpieczenie życia pacjenta.
W pierwszej kolejności zaleca się choremu zmiany w stylu życia i prowadzenie aktywnego trybu, choć należy pamiętać, że osoby z chorobami serca nie mogą nadmiernie się nadwyrężać fizycznie. Wśród leków stosowanych w leczeniu kardiomiopatii znajdują się preparaty moczopędne, leki z grupy β-blokerów oraz suplementy z wysoką zawartością potasu. W wielu przypadkach wszczepia się choremu rozrusznik serca dla usprawnienia jego funkcjonowania,
a w skrajnych przypadkach wykonuje operację przeszczepu serca. Leczenie uzależnione jest od poziomu uszkodzenia mięśnia sercowego oraz symptomów towarzyszących chorobie.

ŹRÓDŁA

  • Bennett R.G., Haqqani H.M., Berruezo A. et al Arrhythmogenic cardiomyopathy in 2018-2019: ARVC/ALVC or Both? Heart Lung Circ. 2019; 28 (1): 164-177
  • Beręsewicz A. (red.). Patofizjologia niewydolności serca. Warszawa 2010. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego.
  • Brieler J. MD., Bredden M.A., Tucker J.  Cardiomyopathy: an overview. 96 (10). Am Fam Physician, 2017, s. 640-646.
  • Cunningham F., Byrne J., Nelson D. Peripartum cardiomyopathy. 133 (1). Obstet Gynecol, 2019, s. 167–179.
  • Douglas P., i in. Braunwald's Heart Disease. Elsevier Inc. ​
  • Elliot PM, Poloniecki J, Dickie S. Sudden death in hypertrophic cardiomyopathy: identification of high risk patients. Journal of the American College of Cardiology. (36) 7, 2000, s. 2212-2218.
  • Elliott P., Andersson B., Arbustini E. Klasyfikacja kardiomiopatii. 66. Stanowisko Grupy Roboczej Chorób Mięśnia Sercowego i Osierdzia Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego Kardiol Pol, 2008, s. 533-540.
  • Gładysz J. Arytmogenna kardiomiopatia prawej komory - postępowanie diagnostyczne krok po kroku. (2). Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu Puls Uczelni, 2015, s. 12-17.
  • Kwiatkowska J., Potaż P., Wałdoch A. Rodzinna kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM): problemy diagnostyczne, terapeutyczne i społeczne. 10 (33). suppl. 32. Standardy Med. 2008, s. 122-128.
  • Lindley K.J., Verma A.K., Blauwet L.A. Peripartum cardiomyopathy: progress in understanding the etiology, management, and prognosis. 15 (1). Heart Fail Clin, 2019, s. 29-39.
  • Maron B.J., i in. ACC/ESC clinical expert consensus document on hypertrophic cardiomyopathy: a report of the American College of Cardiology Task Force on Clinical Expert Consensus Documents and the European Society of Cardiology Committee for Practice Guidelines Journal of the American College of Cardiology. 42, 2003, s. 1687-1713.
  • Maron BJ, i in. Contemporary definitions and classification of the cardiomyopathies: an American Heart Association Scientific Statement from the Council on Clinical Cardiology, Heart Failure and Transplantation Committee; Quality of Care and Outcomes Research and Functional Genomics and Translational Biology Interdisciplinary Working Groups; and Council on Epidemiology and Prevention. „Circulation”. 113. 14, 2006, s. 1807-1816.
  • Szczeklik A. (red.). Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 288-296.
  • Thiene G., Corrado D., Basso C. Arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy/dysplasia. „Orphanet J Rare Dis”. 2, 2008, s. 45.

Rejestracja Wizyty

Spis treści

Kontakt

ul. Dworska 1B, 30-314 Kraków
[email protected]


Szpital Dworska - Kraków

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Sroda:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Szpitala Dworska - wjazd od ulicy Bułhaka