Operacja rozszczepu wargi i podniebienia

Co jest celem leczenia operacyjnego?

Operacja wargi lub podniebienia u dziecka z rozszczepem ma na celu:

• poprawę wyglądu estetycznego warg i nosa;
• zamknięcie podniebienia - przywrócenie prawidłowego toru dla wdychanego przez nos powietrza, umożliwienie wytworzenia ujemnego ciśnienia w jamie ustnej podczas ssania, 
• zapobieganie częstym infekcjom dróg oddechowych, 
• umożliwienie normalnego rozwoju mowy, 
• prawidłową funkcję żucia, ssania i połykania, 
• prawidłowy rozwój psychospołeczny dziecka. 

W jakim wieku wykonuje się operacje rozszczepu wargi i rozszczepu podniebienia?

Operacyjną korekcję rozszczepu wargi najczęściej przeprowadza się u dziecka w wieku 3-4 miesięcy. Chirurgiczną naprawę rozszczepu podniebienia zwykle wykonuje się później - między 7 a 12 miesiącem życia. Należy podkreślić, że każde dziecko jest indywidualnie kwalifikowane do operacji - czasami zabieg musi zostać wykonany najwcześniej jak to możliwe. Z kolei w innych przypadkach lekarz może zadecydować o korekcie wybranych zmian w wieku 2-2,5 lat. 

Kwalifikacja do operacji rozszczepu wargi lub podniebienia

Podczas wizyty lekarz zbada nos i jamę ustną dziecka, oceniając wygląd, ew. półprzezroczystość oraz uniesienie podniebienia podczas wydawania dźwięków przez dziecko. Konieczne jest przyniesienie przeprowadzonych do tej pory badań obrazowych (np. zdjęcia RTG pantomograficznego, tomografii komputerowej, i/lub rezonansu magnetycznego). 

Nasz specjalista chirurg dziecięcy dr n. med. 𝐀𝐝𝐚𝐦 𝐌𝐨𝐥 w postępowaniu diagnostyczno-leczniczym niemowląt z rozszczepem podniebienia wykorzystuje skaner Medit i700 -
dzięki funkcji skanowania twarzy lekarz może zeskanować również okolice nosa, aby precyzyjnie i kompleksowo przygotować plan leczenia.

 

Po analizie typu, lokalizacji oraz stopnia zaawansowania rozszczepu, lekarz chirurg dobiera odpowiednią metodę operacyjną. 

Jakie znieczulenie stosuje się podczas zabiegu?

Konieczne jest zastosowanie znieczulenia ogólnego. 

Na czym polega operacja rozszczepu wargi?

Podczas zabiegu chirurg może zrealizować procedury takie jak: 

• wydłużenie wargi w miejscu ubytku, wydłużenie warstwy śluzówkowej i środkowej części wargi,
• ułożenie mięśnia okrężnego ust na kształt umożliwiający pełnienie funkcji tego mięśnia, 
• korekta ustawienia podstawy skrzydełka nosa - przesunięcie ku górze, środkowi i przodowi,
• przesunięcie chrząstki skrzydełkowej. 

Na czym polega operacja rozszczepu podniebienia?

• zszycie podniebienia miękkiego (niewielkie, wąskie rozszczepy),
• przeszczepy tkanek własnych lub zastosowanie biomateriałów celem wypełnienia większych ubytków, 
• odtworzenie pierścienia mięśniowego nosogardła, gardła. 

Jak długo dziecko pozostaje w szpitalu?

Większość dzieci pozostaje w szpitalu na czas obserwacji, który wynosi zwykle 12-24 godzin. Lekarz przeprowadzający zabieg lub pielęgniarka zawsze instruują rodziców, w jaki sposób opiekować się dzieckiem po zabiegu. 

Rekonwalescencja po zabiegu korekty rozszczepu wargi, rozszczepu podniebienia

Pierwsza wizyta kontrolna po operacji odbywa się najczęściej w 10-14 dniu po zabiegu. Buzia dziecka może być opuchnięta przez pierwsze dwa tygodnie po operacji. Po zdjęciu szwów (10-14 dzień) blizny mają zwykle czerwonawy kolor. Aby zmniejszyć widoczność blizn oraz poprawić ich elastyczność, wskazane są specjalne masaże przeprowadzane pod nadzorem fizjoterapeuty. 

W przypadku starszych dzieci zalecana jest dieta płynna przez około 1 miesiąc po zabiegu. Należy unikać stosowania słomek do picia (miejsce operacji musi być chronione przed przypadkowymi urazami oraz ewentualną infekcją). 

Kształt blizn ulega największym zmianom w ciągu pierwszego roku po operacji. Następnie tkanki ulegają stopniowej przebudowie przez kolejne lata po zabiegu. Wskazana jest regularna kontrola dziecka u lekarza logopedy, laryngologa dziecięcego oraz dentysty. 

-

Na czym polega rozszczep wargi i podniebienia?

Rozszczep wargi i rozszczep podniebienia to wady wrodzone, które rozwijają się w okresie ciąży.  W obu przypadkach występuje ta sama mutacja genu. Ponieważ rozwój embrionalny przebiega etapowo, rozszczep wargi oraz rozszczep podniebienia mogą wystąpić niezależnie. Stopień deformacji twarzoczaszki dziecka może więc być różny - od łagodnego do ciężkiego. 

Rozszczep wargi

W przypadku rozszczepu wargi warga nie zrasta się całkowicie podczas rozwoju płodu. Rozszczepienie wargi opisuje się jako jednostronne, obustronne lub w linii środkowej oraz jako pełne lub niekompletne - w zależności od stopnia zajęcia nosa. Najczęstszym typem rozszczepu jest rozszczep jednostronny, który dotyczy jednej strony górnej wargi, z towarzyszącym rozszczepem podniebienia lub bez. 

Rozszczep podniebienia

Rozszczep podniebienia występuje, gdy podniebienie nie zrasta się całkowicie podczas rozwoju płodu - może do to dotyczyć tkanek miękkich i/lub kości. W podniebieniu może być obecny otwór tworzący nieprawidłowe połączenie między jamą ustną a jamą nosową. 

Tzw. podśluzówkowy rozszczep podniebienia jest spowodowany nieprawidłowym położeniem mięśni okolicy podniebienia. Rozpoznanie podśluzówkowego rozszczepu podniebienia jest trudniejsze do postawienia podczas standardowego badania laryngologicznego dziecka - czasami bywa wykrywane dopiero wtedy, gdy dziecko osiągnie wiek, w którym potrafi mówić.

W przeciwieństwie do izolowanego rozszczepu wargi lub jednoczesnego rozszczepu wargi i podniebienia, izolowany rozszczep podniebienia jest częściej związany z defektem genetycznym. Do częstych zespołów związanych z rozszczepem podniebienia zalicza się zespół Van der Woude’a, zespół Sticklera i zespół welokardowo-twarzowy. 

Czynniki ryzyka rozwoju rozszczepu wargi lub podniebienia

• czynniki genetyczne - ryzyko wystąpienia rozszczepu wzrasta, jeżeli u rodziców, rodzeństwa lub posiadanych już dzieci zdiagnozowano rozszczep, 
• czynniki środowiskowe, takie jak bierne narażenie na dym papierosowy, zanieczyszczenia powietrza, 
• leki zażywane przez kobietę ciężarną, takie jak fenytoina, walproinian sodu, topiramat i metotreksat,
• alkohol spożywany w okresie ciąży, 
• niedobór kwasu foliowego u matki, 
• otyłość matki, 
• niewyrównana cukrzyca u matki. 

Problemy i powikłania rozszczepu wargi i podniebienia

U dziecka z wadami rozszczepowymi twarzoczaszki występują trudności w pobieraniu i rozdrabnianiu pokarmu, dochodzi do zaburzeń funkcji układu pokarmowego i oddechowego, a także opóźnień w rozwoju mowy. Noworodki mogą mieć problemy z chwytaniem sutka i efektywnym ssaniem, ponieważ nie są w stanie wytworzyć ujemnego ciśnienia w jamie ustnej. Ponadto obserwuje się trudności z połykaniem ze względu na nieprawidłowe działanie mięśni okolicy gardła. 

Operacja rozszczepu wargi i podniebienia - umów wizytę kwalifikującą do zabiegu