ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Insulinooporność

Senność po posiłku, problemy z odchudzaniem, bóle głowy, napady głodu, nadmierna ochota na słodkie, ciągłe zmęczenie to tylko niektóre z objawów mogących świadczyć o występowaniu coraz bardziej powszechnego zaburzenia jakim jest insulinooporność. Czym jest insulinooporność? Kto jest na nią narażony i w jaki sposób wygląda jej leczenie? 

Czym jest insulinooporność?

Insulinooporność sama w sobie nie jest chorobą lecz zaburzeniem metabolicznym, które nieleczone może predysponować do rozwoju wielu jednostek chorobowych. Jest stanem upośledzonej odpowiedzi tkanek (zwłaszcza wątroby, mięśni oraz tkanki tłuszczowej) na działanie insuliny, pomimo prawidłowego lub podwyższonego jej stężenia we krwi. Hormon ten wydzielany jest przez trzustkę, odpowiada m.in. za regulowanie stężenia glukozy we krwi. Ze względu na to, że przy insulinooporności komórki docelowe nie reagują na sygnały przekazywane przez insulinę, stężenie glukozy we krwi nie ulega obniżeniu. W konsekwencji trzustka dodatkowo wydziela większe ilości insuliny, co w miarę upływu czasu prowadzi do przerostu i obumierania komórek beta tego narządu.  W dodatku, nadmiar krążącej insuliny wpływa na rozbudowę tkanki tłuszczowej, co skutkuje jeszcze większym nasileniem insulinooporności. Sytuacja ta przypomina błędne koło, które prowadzi do rozwoju hiperglikemii oraz cukrzycy. Wykazano, iż obniżona wrażliwość na insulinę może pojawić się na ponad 10 lat przed ujawnieniem cukrzycy typu 2 oraz, że jest to najsilniejszy czynnik rozwoju tej choroby. W początkowym okresie insulinooporności stężenie glukozy utrzymuje się w zakresie norm referencyjnych. Wraz z upływem czasu rozwija się stan przedcukrzycowy, następnie, gdy około 80-90% wysp trzustkowych ulegnie zniszczeniu dochodzi do rozwoju cukrzycy.

Insulinooporność może być uwarunkowana genetycznie lub mieć charakter nabyty. Szacuje się, że w Polsce jest ona bardzo częstym zjawiskiem, w grupie wiekowej 35-79 lat występuje u około 40% osób. 

Umów wizytę teraz - do dietetyka przyjmującego w naszym szpitalu

 

Umów wizytę teraz - do dietetyka przyjmującego w naszym szpitalu

mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny


mgr Dominika Grońska - dietetyk kliniczny

mgr Karolina Dereń - spec. dietetyk


mgr Karolina Dereń - dietetyk, Kraków

 

Najczęstsze objawy mogące wskazywać na insulinooporność

Do pewnego momentu insulinooporność może się rozwijać i nie dawać żadnych charakterystycznych objawów. Z czasem pojawiają się jednak niepokojące i uciążliwe dolegliwości. Do występujących najczęściej zaliczają się:

  • niezamierzony przyrost masy ciała,
  • senność po posiłku,
  • ociężałość umysłowa,
  • pogorszenie nastroju,
  • problemy z koncentracją,
  • rozdrażnienie,
  • uczucie ciągłego zmęczenia,
  • napady głodu,
  • częsta ochota na słodycze,
  • trudności z pozbyciem się nadmiarowych kilogramów.

Przyczyny insulinooporności

Przyczyn insulinooporności jest bardzo wiele i nie wszystkie są obecnie do końca poznane.  Jedną z najważniejszych jest nadwaga oraz otyłość, zwłaszcza typu brzusznego. Mówimy o niej wtedy, gdy obwód pasa wynosi powyżej 80 cm w przypadku kobiet oraz 94 cm u mężczyzn. W prewencji insulinooporności bardzo istotne jest więc utrzymywanie masy ciała w normie oraz zapobieganie nadwadze i otyłości. Oprócz tego do rozwoju insulinooporności może prowadzić nadmierna podaż przyjmowanych kilokalorii, częste spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym, które powodują wzmożoną produkcję insuliny, stany zapalne w organizmie oraz czynniki genetyczne.

Insulinooporność- diagnostyka

Insulinooporność jest trudna do zdiagnozowania, może występować na wiele lat przed pełnoobjawową cukrzycą.  Jako metodę  będącą  "złotym standardem" w diagnostyce insulinooporności uznaje się  klamrę hiperinsulemiczną normoglikemiczną, lecz ze względów praktycznych nie jest ona stosowana jako podstawowe badanie przesiewowe.  Obecnie diagnostyka opiera się głównie na oznaczeniu glukozy i insuliny na czczo oraz wykonaniu badania OGTT- doustnego testu obciążenia glukozą. Polega on na analizie glukozy i insuliny na  czczo oraz w pierwszej i drugiej godzinie po podaniu 75g glukozy. Wysokie stężenia insuliny we krwi, które nie powodują odpowiedniego obniżenia glukozy mogą wskazywać na obecność insulinooporności. W celu wyboru odpowiedniego badania, postawienia diagnozy i uzyskania wskazówek do dalszego postępowania niezbędna jest konsultacja endokrynologiczna.

Leczenie insulinooporności 

Leczenie insulinooporności wymaga zmiany stylu życia. Przede wszystkim jako podstawę leczenia uznaje się stosowanie odpowiednio dobranej diety, oprócz tego regularnej aktywności fizycznej, a także redukcję stresu i dbanie o wysypianie się. Czynniki te wydają się być najlepszym sposobem na pokonanie tego zaburzenia. Osobom cierpiącym na insulinooporność, u których występuje nadwaga bądź otyłość zaleca się stopniową redukcję masy ciała. Utrata nadmiernej masy ciała związana jest ze zwiększoną wrażliwością na insulinę oraz z hamowaniem progresji stanu przedcukrzycowego do cukrzycy. Sposób żywienia powinien uwzględniać indywidualny dobór przyjmowanej energii w zależności m.in. od wieku, płci, masy ciała, trybu życia. Oprócz tego dieta przy insulinooporności powinna opierać się przede wszystkim na produktach o niskim indeksie glikemicznym. Produkty takie najmniej stymulują wydzielanie insuliny. Nie jest to dieta prosta- wymaga m.in. uwzględnienia tego, jak zmienia się indeks glikemiczny danych produktów podczas obróbki termicznej czy w zależności od czynników takich jak stopień ich rozdrobnienia, stopień dojrzałości (np. owoców). Istotny jest również sposób komponowania posiłków, a także uwzględnienie ich całkowitego ładunku glikemicznego. Należy skupiać się na zmianie nawyków żywieniowych, a nie na szybkich i często nietrwałych efektach. Ważna jest szczegółowa analiza dotychczasowych nawyków, rozpoznanie błędów oraz stopniowe wprowadzanie zmian. Ogromnie istotna jest systematyczność i konsekwencja. W niektórych przypadkach wymagane jest również leczenie farmakologiczne w postaci metforminy. 

Dlaczego nieleczona insulinooporność jest niebezpieczna?

Długoletnie utrzymywanie się insulinooporności i ciągłego wzrastania produkcji insuliny prowadzi do zużywania wysp trzustkowych oraz rozwoju cukrzycy. Dodatkowym problemem jest narastanie insulinooporności wraz z pogłębiającą się otyłością, które stymulują się wzajemnie do wzrostu przez mechanizm błędnego koła. Nieleczona insulinooporność prowadzi do wielu powikłań. Bezpośrednim jej następstwem jest powstanie zespołu metabolicznego, który obejmuje zarówno zaburzenia gospodarki węglowodanowej, otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz zaburzenia gospodarki lipidowej. Problemy te sprzyjają rozwojowi miażdżycy i zwiększonemu ryzyku zawału serca oraz udaru mózgu.  Insulinooporność może prowadzić do stłuszczenia wątroby, rozwoju zespołu policystycznych jajników oraz zmniejszenia produkcji testosteronu u mężczyzn. 

Warto zatem obserwować swoje samopoczucie i odpowiednio szybko reagować aby uniknąć niebezpiecznych powikłań jakie niesie za sobą nieleczona insulinooporność. 

Źródła:

  • Brown AE, Walker M. :Genetics of Insulin Resistance and the Metabolic Syndrome. Curr Cardiol Rep. 2016;18(8):75.
  • Napiórkowska L., Franek E.: Insulinooporność a stan przedcukrzycowy. Post N Med 2017; 30(02): 84-88.
  • Suliburska J., Kuśnierek J.: Czynniki żywieniowe i pozażywieniowe w rozwoju insulinooporności. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, 1 ( 3):177–183.

Rejestracja Wizyty

Spis treści

Kontakt

ul. Dworska 1B, 30-314 Kraków
[email protected]


Szpital Dworska - Kraków

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Sroda:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Szpitala Dworska - wjazd od ulicy Bułhaka