ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Epilepsja

Epilepsja, znana częściej pod nazwą padaczka, jest chorobą z grupy przypadłości neurologicznych, następującą w wyniku zaburzeń czynności mózgu. Epilepsja jest chorobą przewlekłą oraz nieuleczalną. Choroba przyjmuje formę ataków tymczasowych, zwanych napadami padaczkowymi, które mogą różnić się intensywnością oraz czasem trwania. Napady pojawiają się w wyniku występowania zaburzeń w funkcjonowaniu mózgu, które powodują gwałtowne i samorzutne, niekontrolowane wyładowania bioelektryczne w komórkach nerwowych kory mózgu. W efekcie nadmiernej aktywności tych komórek dochodzi do ataku padaczkowego. Epilepsja jest chorobą o nieznanej etiologii, lecz potwierdzone jest częste występowanie przypadłości w wyniku udaru, guza mózgu, urazów mózgu, nadużywania alkoholu (padaczka alkoholowa) oraz narkotyków. Szacuje się, że blisko 1% populacji światowej cierpi na epilepsję. Większość przypadków według badań występuje w krajach rozwijających się, gdzie popularną przypadłość stanowi padaczka u dzieci i osób młodych. Z kolei w krajach rozwiniętych epilepsja najczęściej dotyka niemowląt i osób starszych. Padaczka u dzieci nazywana jest padaczką idiopatyczną, a jej podstawy są dotychczas nieznane, natomiast najczęstszą przyczyną padaczki u dorosłych i starszych osób jest uzależnienie alkoholowe lub inna choroba. Badania wykazują, iż wraz z postępującym wiekiem wzrasta podatność na występowanie choroby. Dodatkowo, choroba znacznie częściej występuje u kobiet, niż u mężczyzn.

Umów wizytę teraz - do lekarza zajmującego się leczeniem epilepsji w naszym szpitalu

dr n.med. Jolanta Majka - spec. neurolog


dr n.med. Jolanta Majka - spec. neurolog

lek. med. Wojciech Koźmiński - spec. neurolog


lek. med. Wojciech Koźmiński - spec. neurolog

 

Przyczyny choroby

Patogeneza choroby nie jest w pełni znana i niemożliwe jest jednoznaczne określenie powodów wykształcania się przypadłości. Epilepsja może mieć uwarunkowania genetyczne lub bardzo często być wynikiem urazów w obrębie głowy. Przyczynami, stojącymi za rozwojem padaczki bardzo często są:

  • udar,
  • zapalenie mózgu i opon mózgowych,
  • krwotok podpajęczynówkowy,
  • niedokrwienie mózgu,
  • toksyczno-metaboliczne uszkodzenia tkanki mózgowej,
  • nowotwory.

Diagnostyka padaczkowa

Pierwszym krokiem na drodze do rozpoznania epilepsji jest przeprowadzenie wywiadu lekarskiego z osobą przypuszczalnie chorą. Ma to na celu przede wszystkim ustalenie odpowiedniej ścieżki leczenia i dopasowania badań. Wśród najczęściej stosowanych metod w celu rozpoznania objawów i zaawansowania choroby są:

  • badania EEG

Badania elektroencefalograficzne ależą do grupy badań rutynowych w przypadkach podejrzenia występowania padaczki. Badanie to najczęściej wykonuje się w odniesieniu do padaczki z napadami częściowymi. Najbardziej wartościowy zapis EEG ma miejsce w trakcie napadu.

  • tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny

Metody obrazowania za pomocą tomografii komputerowej czy tomografii rezonansu magnetycznego pozwalają na zlokalizowanie źródła przypadłości. Dzięki tym badaniom określany jest także charakter choroby oraz wykluczenie chorób współistniejących o podobnych objawach klinicznych.

  • badanie SPECT

W badaniu scyntygraficznym techniką SPECT (z ang. Single Photon Emission Computed Tomography) używa się radiofarmaceutyków (ligandów znakowanych izotopami promieniotwórczymi) tj. DTPA znakowany technetem 99m-Tc, co ma pomóc w ocenie perfuzji mózgowego w czasie napadu padaczkowego u osoby chorej. Badanie SPECT ułatwia zlokalizowanie ognisk padaczkowych i weryfikację utlenowania mózgu.

Padaczka objawy i podział napadów

Ataki padaczki dzielimy najczęściej na dwa typy - częściowe oraz uogólnione. W tych kategoriach znajdują się również poszczególne podtypy napadów, przypisane ze względu na objawy i występowanie w określonych warunkach, jak między innymi napady wtórne uogólnione czy napady wegetatywne.

Napady częściowe

Jest to najczęściej występująca grupa napadów padaczkowych, które początkowo obejmują jedynie określone obszary mózgu. Mogą zatrzymać się pod postacią częściową lub rozprzestrzeniać, obejmując coraz większy obszar kory mózgowej i przekształcając w efekcie w napady uogólnione. Objawami towarzyszącymi częściowym napadom są często niedowład Todda lub niedowład ponapadowy. Wraz z rozwojem obszaru objętego zaburzeniami może występować drętwienie lub odczuwanie nieprzyjemnego smaku i zapachu. Napady częściowe dzielimy ze względu na towarzyszące objawy na proste (pojawiają się objawy autonomiczne, zaburzenia psychiczne i ruchowe), złożone (dochodzi do zaburzeń świadomości) oraz rozwijające się w sposób ogólny.

Napady uogólnione

Druga najczęściej występująca forma ataków padaczkowych to napady uogólnione. W grupie tej znajduje się szereg różniących się efektami napadów, wśród których wymienia się: napady kloniczne, napady toniczne, napady toniczno-kloniczne (charakteryzują się utratą przytomności oraz nienaturalną pozycją ciała tj. wyprostowane kończyny, zaciśnięte dłonie, odchylona w tył głowa), napady nieświadomości, napady atoniczne (chory traci równowagę ze względu na nagłą utratę napięcia mięśniowego) oraz napady miokloniczne (gwałtowne, krótkotrwałe zrywy mięśni)

Leczenie

Proces leczenia najczęściej rozpoczyna się dopiero po pojawieniu się drugiego ataku i opiera się na przyjmowaniu leków przeciwpadaczkowych. Są to przede wszystkim leki przeciwdrgawkowe. Wśród stosowanych w większości przypadków medykamentów wymienia się fenytoinę, kwas walproinowy oraz karbamazepinę. Leki te działają, bowiem niezależnie od grupy napadów padaczki. Niektóre leki padaczkowe, jak lamotrygina, lewetyracetam czy kwas walproinowy mogą wywoływać efekty niepożądane. Z tego powodu są najczęściej zalecane dopiero, gdy bezpieczniejsze leki okażą się bezskuteczne w procesie leczenia lub w przypadkach zaawansowanej choroby.

Równie często stosowana w procesie leczenia padaczki jest okskarbazepina. Substancja w budowie oraz działaniu przypomina takie środki, jak klonazepam czy karbamazepiny. Wpływają one pozytywnie na przewodnictwo GABA-ergiczne.

Jednak najczęściej zalecanym, szczególnie w pierwszych próbach leczenia farmakologicznego padaczki jest fenobarbital. Lek popierany jest przez Światową Organizację Zdrowia, zwłaszcza w krajach rozwijających się przez wzgląd na niską cenę dawki. Podobne działanie do tego leku wykazuje także prymidon.

Stosunkowo częstym zjawiskiem jest występowanie w trakcie terapii farmakologicznej działań niepożądanych, wynikających z długotrwałego przyjmowania leków. Jednak większość z efektów ubocznych ma łagodną formę i nie jest zagrożeniem dla pacjentów. Często jest to związane z odpowiednim dawkowaniem leków. Mogą występować takie objawy, jak senność, zmienność nastrojów czy chwiejny chód. Rzadziej pojawia się wysypka lub poważniejsze przypadłości, jak hamowanie czynności szpiku kostnego lub zwiększona toksyczność w obrębie wątroby. Najgorzej w tej kwestii rysuje się sytuacja kobiet w ciąży, gdyż przyjmowanie leków padaczkowych może wiązać się z wadami wrodzonymi u dzieci, szczególnie w przypadkach przyjmowania medykamentów powodujących objawy uboczne w trakcie trwania pierwszego trymestru ciąży. Podejrzewa się, że największe zagrożenie sprawia stosowanie kwasu walproinowego. Jednak rzadko przerywa się farmakoterapię w trosce o zdrowie i życie pacjenta, gdyż wnioskuje się, że zaprzestanie przyjmowania leków może być znacznie bardziej ryzykowne w skutkach. Stopniowe odstawianie leków w kierunku całkowitego zaprzestania ich przyjmowania stosuje się jedynie u osób, u których zauważono stabilizację stanu zdrowia - napad padaczki nie występował przez minimum dwa - cztery lata. Szacuje się, że taka możliwość obejmuje około 60% chorych dorosłych, zaś wśród dzieci jest nieco wyższa - około 70%.

Leczenie chirurgiczne

W przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów, w stosuje się operacyjne leczenie, szczególnie u chorych z napadami ogniskowymi. Taką opcję rozważa się po zastosowaniu u pacjenta przynajmniej kilku różnych medykamentów. Leczenie chirurgiczne opiera się na usunięciu hipokampu poprzez resekcję przedniego płata skroniowego lub w przypadku osób z nowotworem usunięciu guza. Takie metody mają na celu wywołanie całkowitej kontroli napadów. Operacje chirurgiczne mogą także być stosowane, by zmniejszyć częstotliwość napadów padaczki (np. kalozotomia).

Jednak należy mieć na uwadze, że nie wszyscy chorzy niewykazujący poprawy poprzez leczenie farmakologiczne mogą być poddani operacji. U osób, u których nie ma poprawy pod wpływem leków i jednocześnie nie mogą z określonych przyczyn podjąć leczenia na drodze operacyjnej, stosuje się najczęściej neurostymulację. Przybiera ona formę stymulacji jądra przedniego wzgórza, stymulacji nerwu błędnego lub odruchowej stymulacji ze sprzężeniem zwrotnym.

Medycyna alternatywna

Istnieją też alternatywne sposoby leczenia epilepsji, które najczęściej traktuje się jako wspomaganie prawidłowego procesu leczenia. W większości przypadków nie jest w pełni potwierdzone, że metody te mają faktyczny wpływ na sytuację zdrowotną osób chorych i jakość ich życia.

Jedną z metod alternatywnych i najbardziej kontrowersyjnych jednocześnie jest stosowanie medycznej marihuany. Inne popularne formy wspomagania klasycznej farmakoterapii toakupunktura, joga czy podjęcie terapii u psychologa. Ze znanych metod alternatywnych wymienia się jeszcze dietę ketogeniczną, czyli taką, która bogata jest w tłuszcze i opiera się na niskiej zawartości węglowodanów i zmiane dystrybucji repertuaru makroelementów w organizmie. W tym przypadku zauważalna jest korelacja pomiędzy metodą i chorobą, gdyż obniża ona częstotliwość napadów padaczki. U dzieci jest to spadek o około 30-40 %. Minusem diety ketogenicznej jest częste wywoływanie zaparć z tego względu zaleca się włączenie do diety niskowęglowodanowych warzyw w celu dostarczenia błonnika.

W pomocy procesu leczenia stawia się również na minimalizację lub całkowite wykluczenie z życia czynników, mogących mieć wpływ wyzwalający napady u osób chorych. Najbardziej znanymi w tej kategorii są: migoczące światło lub sztuczny dym. Z tego powodu osobom z padaczką odradza się długotrwałe korzystanie z telewizji czy komputera, a nawet uczestnictwo w koncertach klubowych.

Jednak należy pamiętać, że większość z metod alternatywnych nie ma jasno określonego wpływu na stan zdrowia pacjentów z padaczką, więc mogą stanowić jedynie pewnego rodzaju dodatek do podstawowego procesu leczenia oraz trybu życia, nie główną ścieżkę leczenia.

Źródła

  • Bergey GK., Neurostimulation in the treatment of epilepsy. „Experimental neurology”. 244, 2013, s. 87–95.
  • Birbeck GL, Hays RD, Cui X, Vickrey BG., Seizure reduction and quality of life improvements in people with epilepsy. „Epilepsia”. 43 (5), 2002, s. 535–538.
  • Chang BS, Lowenstein DH, Epilepsy. „N. Engl. J. Med.”, 349 (13), 2003, s. 1257–66.
  • Chapter 1: Introduction, [w: ] The Epilepsies: The diagnosis and management of the epilepsies in adults and children in primary and secondary care. National Clinical Guideline Centre, 2012, s. 21–28.
  • Chapter 4: Guidance, [w: ] The Epilepsies: The diagnosis and management of the epilepsies in adults and children in primary and secondary care. National Clinical Guideline Centre, 2012, s. 57–83.
  • Doherty MJ., Haltiner AM., Wag the dog: skepticism on seizure alert canines. „Neurology”. 68 (4), 2007, s. 309.
  • Duncan JS., Epilepsy surgery. „Clinical medicine (London, England)”. 7 (2), 2007, s. 137–142.
  • Duncan JS., Sander JW., Sisodiya SM., Walker MC., Adult epilepsy. „Lancet”. 367 (9516), 2006, s. 1087–1100.
  • Epilepsy (ang.), World Health Organization, październik 2019. [dostęp 15 październik 2019].
  • Fisher R, Boas van Emde W., Blume W, Elger C., Genton P., Lee P., Engel J., Epileptic seizures and epilepsy: definitions proposed by the International League Against Epilepsy (ILAE) and the International Bureau for Epilepsy (IBE). „Epilepsia”. 46 (4), 2005, s. 470–472.
  • Kamyar M., Varner M., Epilepsy in pregnancy. „Clin Obstet Gynecol”. 56 (2), 2013, s. 330–41.
  • Levy RG., Cooper PN., Giri P., Ketogenic diet and other dietary treatments for epilepsy. „The Cochrane database of systematic reviews”. (3), 2012.
  • Perucca P., Gilliam, FG., Adverse effects of antiepileptic drugs. „Lancet neurology”. 11 (9), 2012, s. 792-802.
  • Porter E. B., Jacobson C., Report of a parent survey of cannabidiol-enriched cannabis use in pediatric treatment-resistant epilepsy. „Epilepsy & Behavior”, (3), s. 574–577.

Rejestracja Wizyty

Spis treści

Kontakt

ul. Dworska 1B, 30-314 Kraków
[email protected]


Szpital Dworska - Kraków

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Sroda:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Szpitala Dworska - wjazd od ulicy Bułhaka