ZADZWOŃ DO NAS - 12 352 25 25

Rak tarczycy

Rak tarczycy 

Z wszystkich nowotworów złośliwych zdecydowanie najliczniej występują u ludzi raki tarczycy. Guzki w obrębie tarczycy mogą być zmianą łagodną lub złośliwą. Aż 95% guzków to guzki zaliczane do łagodnych zmian. Rak jest zaliczany do nowotworu złośliwego pochodzenia nabłonkowego. W obrębie tarczycy rak może rozwinąć się w komórkach pęcherzykowych lub w komórkach C. Według statystyk zachorowalność na raka tarczycy w ciągu roku szacuje się na 20-50 ludzi na milion. Niektóre z guzków można bez większego problemu wyczuć w badaniu palpacyjnym. Natomiast mniejsze guzki są możliwe do zlokalizowania jedynie w trakcie badania USG.

 

Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w leczeniu raka tarczycy w naszym szpitalu

lek.med. Jolanta Hauer - spec. chirurg ogólny II , torakochirurg


lek.med. Jolanta Hauer - spec. chirurg ogólny II, torakochirurg

dr n.med. Łukasz Hauer - torakochirurg


dr n.med.  Łukasz Hauer - spec. chirurg ogólny, torakochirurg

 

Skąd się bierze rak tarczycy ?

Komórki nowotworowe (rakowe) są to własne komórki organizmu. Jednak w wyniku pewnych komplikacji organizm utracił nad nimi kontrolę. W efekcie doszło do ich niekontrolowanego wzrostu.

Przyczyny raka tarczycy

- niedobór jodu w spożywanych posiłkach (wole endemiczne głównie na terenach ubogich w jod);

- nadmierne pobudzanie tarczycy przez TSH (czynnik troficzny dla tyreocytów- pierwotna nadczynność przysadki, choroby podwzgórza);

- narażenie na promieniowanie jonizujące przeważnie u ludzi chorych u których była stosowana radioterapia z powodu nowotworów grasicy w dzieciństwie, guzów okolicy głowy i szyi;

- udział czynników genetycznych oraz dziedzicznych aktywacja onkogenów ras, ret, supresja genów p53.Wpływ czynników wzrostu i receptorów dla: TSH, cytokin, naskórkowego czynnika wzrostu (EGF), czynnika wzrostu fibroblastów (FGF).

Objawy raka tarczycy

Dosyć często zdarza się, że chorzy na raka tarczycy mogą nie zgłaszać żadnych szczególnych dolegliwości związanych bezpośrednio z pojawieniem się nowotworu. Do pierwszych niepokojących objawów nowotworu tarczycy zalicza się guzek, który zazwyczaj zostaje wykryty przypadkowo w badaniu ultrasonograficznym u osób które są pod stałą kontrolą endokrynologiczną z innych wskazań lub mają wyczuwalny obrzęk na szyi w gruczole tarczycowym. W momencie wzrostu guza następuje powiększenie obwodu szyi wynikające nie tylko z ekspansji samego guza, w okresie późniejszym obrzęk okolicznych tkanek, ale i w kolejnych zaawansowanych stadiach powiększenie regionalnych węzłów chłonnych. Do spotykanych dolegliwości zaliczyć można także ból w przedniej części szyi, chrypkę oraz zmianę barwy głosu spowodowane uciskiem guza na część aparatu mowy lub nerwy. Spośród objawów wymienia się problemy z połykaniem, oddychaniem, a także bóle kości. Pomimo że nowotwory tarczycy są często diagnozowane u pacjentów z eutyreozą, czyli gdy gruczoł tarczycy funkcjonuje prawidłowo. Są w stanie występować typowe objawy niedoczynności tarczycy takie jak m.in. problemy z koncentracją, apatia, uczucie zmęczenia, osłabienie lub senność jak i objawy nadczynności tarczycy do których zalicza się nadpobudliwość, zwiększoną potliwość, kołatania serca, duszność oraz uczucie osłabienia i inne.

Typy raka tarczycy

Do typów nowotworów tarczycy zalicza się :

  • Rak brodawkowaty tarczycy
  • Rak pęcherzykowy tarczycy
  • Rak rdzeniasty tarczycy
  • Rak anaplastyczny tarczycy
  • Rak płaskonabłonkowy
  • Chłoniak tarczycy
  • Mięsak tarczycy
  • Guzy wtórne(przerzuty innych nowotworów)

Wykrywanie raka tarczycy

Przeważnie stosowane jest badanie USG (ocena tarczycy i węzłów chłonnych szyi), a także badanie tomografii komputerowej lun rezonansu magnetyczny gdy jest podejrzenie przerzutów odległych. W celu wykrycia raka tarczycy przygotowuje się wymaz z wycinka podejrzanej tkanki nowotworowej, która pod mikroskopem przypomina wyglądem zdrową tkankę tarczycy oraz wykazuje podobne właściwości prawidłowych komórek tarczycy. Badanie mikroskopowe umożliwia na odróżnienie dwóch głównych typów nowotworów zróżnicowanych: raka brodawkowatego i raka pęcherzykowego. Pod czas oceny preparatu pod mikroskopem lekarz patolog stosuje dodatkowe techniki umożliwiające odróżnienie poszczególnych typów nowotworów.

Leczenie raka tarczycy

Do metod leczenia tarczycy zajętej nowotworem złośliwym można zaliczyć :
- chirurgiczne wycięcie guzka z częścią tarczycy,
- całkowite wycięcie tarczycy,
- terapię jodem promieniotwórczym,
- podawanie pacjentowi leków zawierających hormony tarczycy (celem zapobiegania skutkom niedoczynności tarczycy).

W przypadkach szybko wykrytego zróżnicowanego raka tarczycy postępowanie terapeutyczne obejmuje leczenie operacyjne, ale uzupełniające leczenie jodem promieniotwórczym oraz podawanie pacjentowi tyroksyny. Gdy mamy do czynnienia z rakiem rdzeniastym leczenie ogranicza się do całkowitego zabiegu operacyjnego, a w raku anaplastycznym do przeprowadzenia zabiegu operacyjnego z uzupełniającą teleradioterapią. Takie działanie doprowadza do całkowitego wyleczenia u większości chorych z rozpoznaniem zróżnicowanego raka tarczycy oraz raka rdzeniastego tarczycy. Nawet jeżeli uda się dokonać diagnozy raka anaplastycznego tarczycy na początkowym etapie, to rokowanie dla wielu chorych jest niepomyślne. Pacjenci którzy są wysokich stadiach choroby mogą być kwalifikowani do radioterapii paliatywnej, której celem jest złagodzenie objawów choroby oraz zahamowanie jej przebiegu.

Dowolny rak tarczycy, któremu towarzyszy guz niezależnie od jego wielkości i zostanie rozpoznany jako złośliwy lub tylko podejrzewany o złośliwość, nadaje się do leczenia operacyjnego. Taki zabieg powinno przeprowadzać się tylko w wyspecjalizowanych ośrodkach w tym zakresie. Gdy rak tarczycy zdiagnozowany zostanie przed- lub śródoperacyjnie o ile to tylko możliwe powinno się wykonać całkowite wycięcie gruczołu tarczowego. U pacjentów, u których wykryto nowotwór tarczycy, należy dążyć do usunięcia węzłów chłonnych położonych blisko tarczycy z tak zwanego przedziału środkowego. Węzły chłonne śródpiersia pozostają wycięte w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia przerzutów. Po zabiegu chirurgicznym, aby powstrzymać rozwój niedoczynności tarczycy, podaje się tyroksynę pacjentowi.

Przebieg operacji raka tarczycy


Operacje raka tarczycy przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Zabieg sam w sobie nie powoduje dużej bardzo utraty krwi oraz nie wymaga transfuzji krwi. Nacięcie dokonuje się u podstawy szyi, w kierunku poziomym. Podczas operacji raka tarczycy dokonuje się często wycięcia węzłów chłonnych, ponieważ może dojść do przerzutów. Czas operacji zajmuje najczęściej od jednej do dwóch godzin. Po przeprowadzeniu zabiegu wycięta tkanka jest przekazana do badania histopatologicznego aby ustalić typ nowotworu oraz ocenić jego rozwój. W rzeczywistości wycięcie całej tarczycy jest najpewniejszym sposobem na to, aby pozbyć się rozprzestrzeniania się raka. Całkowite usunięcie gruczołu tarczycy jest aktualnie w naszym kraju metodą rekomendowaną w przypadku prawie wszystkich nowotworów złośliwych zróżnicowanych. Poza rakiem brodawkowatym w zaawansowaniu minimalnym.

Nowe możliwości w leczeniu raka tarczycy

W ostatnich latach wynaleziono nowe metody terapii w przypadku zaawansowanego zróżnicowanego raka tarczycy i raka rdzeniastego tarczycy. Alternatywą stają się leki, należące do grupy inhibitorów kinaz tyrozynowych, które łączą się z receptorami dla różnych czynników wzrostowych na powierzchni komórki nowotworowej. Taki mechanizm działania wpływa na wzrost, dojrzewanie, zdolność do podziałów oraz na wytwarzanie nowych naczyń krwionośnych pełniących istotną rolę jednoczęśnie w procesach powstawaniu guza pierwotnego jak i przerzutów odległych. Leki takie jak Vandetanib (Caprelsa®) oraz kabozantynib (Cometriq®) zostały zarejestrowane w USA i Unii Europejskiej do leczenia zaawansowanego raka rdzeniastego tarczycy. Natomiast sorafenib (Nexavar®) do leczenia zaawansowanego zróżnicowanego raka tarczycy. Aby rozpocząć terapię tymi lekami musi nastąpić progresja choroby. Jedyną wadą tych leków jest brak refundacji przez NFZ. W Polsce były one dostępne tylko w ramach badań klinicznych, które potwierdziły ich skuteczność. Chemioterapia nie wykazuje zastosowania w leczeniu raka tarczycy.

Badanie ultrasonograficzne (USG) jest to jedno z najważniejszych badań w diagnostyce obrazowej u osób z podejrzeniem chorób tarczycy. Umożliwia w sposób nieinwazyjny oraz bezpieczny ocenić położenie, wielkość, a także echo struktury tarczycy. Ponad to jest to technika pozwalająca sprawdzić morfologię i kontrolę tkanki pod względem występowania zmian zapalnych oraz ogniskowych. Takie zmiany bardzo często są poprzedzane objawami klinicznymi m.in. bólem podczas przełykania, kaszlem oraz zaburzeniami hormonalnymi. Dzięki temu urządzeniu można prawidłowo wykonywać biopsję gruczołu. Pozwala na uwidocznienie końcówki igły biopsyjnej w trakcie wykonywania biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej, która zapewnia dokładność w nakłuwaniu nawet bardzo niewielkich zmian ogniskowych. Nieodłącznym elementem badania USG tarczycy jest sprawdzanie sąsiednich węzłów chłonnych. Badanie to można wykonywać kilka krotnie. Jest to bezpieczna metoda dla kobiet w ciąży i dla dzieci. Technika ta jest uważana za referencyjną, jest wykorzystywana w wielu badaniach naukowych. Przy pomocy ultrasonografii, oszacowano występowanie wola u osób dorosłych w regionie krakowskim wartość 26,8%,. Główną zaletą tej techniki jest bardzo wysoka czułość oraz precyzyjność. Dzięki USG tarczycy można ocenić oraz wprowadzić dalsze postępowanie w leczeniu schorzeń związanych z gruczołem tarczycy.

Diagnostyka - badanie USG

Wskazania do wykonania USG tarczycy:

- Znaczące powiększenie gruczołu tarczycy bez namacalnie wyczuwalnego guzka.

- Przypadkowe wykazanie zmian ogniskowych podczas wykonywania badania (USG, rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej) innych narządów.

- Na podstawie nieprawidłowych badań laboratoryjnych można domniemywać choroby tarczycy takiej jak nadczynność tarczycy, niedoczynność tarczycy, guzki tarczycy lub zapalenie .

- Powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatia szyjna), po wykluczeniu infekcji.

- W przeszłości były rozpoznane zmiany u pacjenta w obrębie tarczycy.

- W rodzinie pacjenta zdiagnozowano choroby tarczycy lub w okresie dzieciństwa pacjent był narażony na promieniowanie jonizujące.

- Jeśli jest potrzeba dokonania wyboru zmian ogniskowej o największym niebezpieczeństwie złośliwości w przypadku biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej.

- Podczas wizyty kontrolnej w celu sprawdzenia m.in. wielkości guzków, wola miąższowego oraz zmian łagodnych, a także po wycięciu guzków.

Aparatura do USG tarczycy:

Aparat do badań USG tarczycy powinien spełniać wymagania Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego takie jak :

- obecność elektronicznej głowicy liniowej, szerokopasmowej w zakresie częstotliwości 7–12 MHz (14 MHz). Przy podejrzeniu wola guzowatego oraz w pacjentów z nadwagą zaleca się głowice o częstotliwości 4–8 MHz;

- długość czoła głowicy powinna być nie krótsza niż 40 mm;

- około 128 kanałów nadawczo-odbiorczych;

- druga częstotliwość harmoniczna;

- możliwość kolorowego dopplera i dopplera mocy;

- obsługa programów, które umożliwiają obliczenie długości, pola po­wierzchni oraz objętości.

Przygotowanie do badania USG tarczycy

Do badania USG tarczycy nie są konieczne jakieś szczególne przygotowania.

Nie jest wymagane aby pacjent był na czczo. Jeśli posiadamy poprzednie wyniki badań USG tarczycy oraz wyniki laboratoryjne hormonów tarczycy, to można je zabrać ze sobą. Przede wszystkim należy założyć ubranie w którym dekolt i szyja nie będą widoczne, odsłonięte lub przed badaniem zdjąć górną część garderoby. Zaleca się przed przystąpieniem do badania zdjęcie biżuterii z szyi tj. łańcuszków oraz korali. Badanie to można przeprowadzić o dowolnej porze, jest bezbolesne, nieinwazyjne oraz zajmuje kilkanaście minut.

Przebieg badania

Badanie USG tarczycy wykonuje się umieszczając pacjenta w pozycji leżącej (na plecach).

Następnie lekarz kieruje w stronę szyi pokrytą żelem głowicę ultrasonografu. Żel jest obojętny dla skóry i z łatwością można się go pozbyć. Umożliwia właściwe przewodnictwo falowe w głąb tkanek pacjenta oraz ma za zadanie usunięcie pęcherzyków płucnych. Umieszczona na szyi głowica jest przesuwana w różnych kierunkach w celu oceny czy są obecne nieprawidłowości zmian ogniskowych lub zwapnienia w miąższu tarczycy. Kolejnym etapem jest przygotowanie opisu badania dla pacjenta. Taki opis powinien zawierać przede wszystkim dane pacjenta, nazwę aparatu USG, nazwę jednostki w której wykonano badanie, imię i nazwisko lekarza wykonującego to badanie, wymiary płatów oraz objętość tarczycy, ocenę echogeniczności miąższu oraz opis widocznych nieprawidłowych zmian morfologicznych. Taki opis wraz z wydrukiem obrazu ultrasonograficznego jest przekazywany pacjentowi w celu dalszej ewentualnej diagnostyki przez lekarza.

.

Bibliografia

  1. http://publicznecentraonkologii.pl
  2. https://www.onkonet.pl
  3. https://dworska.pl/baza-wiedzy-dw2/endokrynologia/choroby-tarczycy-mnu#12
  4. Jung Hee Shin i in. Ultrasonography Diagnosis and Imaging-Based Management of Thyroid Nodules: Revised Korean Society of Thyroid Radiology Consensus Statement and Recommendations. Korean J Radiol 2016, 17 (3): 373-395
  5. Trzebińska A. Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie ultrasonograficzne tarczycy oraz biopsja tarczycy pod kontrolą ultrasonografii. Journal of Ultrasonography 2014, 14: 49–60
  6. https://onkolmed.pl/co-wykryje-badanie-usg-tarczycy 
 

Rejestracja Wizyty

Spis treści

Kontakt

ul. Dworska 1B, 30-314 Kraków
[email protected]


Szpital Dworska - Kraków

Godziny otwarcia

Poniedziałek:
7:30 - 20:30
Wtorek:
7:30 - 20:30
Sroda:
7:30 - 20:30
Czwartek:
7:30 - 20:30
Piątek:
7:30 - 20:30
Sobota:
7:30 - 14:00
Niedziela:
nieczynne
lokalizacja parkingu

Parking koło Szpitala Dworska - wjazd od ulicy Bułhaka