Wertebroplastyka polega na wzmocnieniu trzonu kręgu specjalnym cementem. Zabieg umożliwia złagodzenie dolegliwości bólowych w przebiegu złamań osteoporotycznych kręgosłupa oraz innych zmian osłabiających strukturę trzonów kręgów. Zabieg wertebroplastyki nie jest typową operacją – nie wymaga klasycznego otwarcia powłok ciała. Chirurg wprowadza przezskórnie igłę i dokonuje wstrzyknięcia płynnego polimeru (cementu kostnego), który ulega stwardnieniu w trzonie kręgu po około 20-30 minutach. Wertebroplastyka jest małoinwazyjną, bezpieczną i jednocześnie skuteczną metodą łagodzenia bólu kręgosłupa. Stopniowy powrót do czynności dnia codziennego jest możliwy już w ciągu kilku dni po zabiegu.
Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w wertebroplastyce w naszym szpitalu
Kiedy wykonuje się zabieg wertebroplastyki?
Wskazaniem do wykonania wertebroplastyki jest ból kręgosłupa wynikający ze stanów patologicznych prowadzących m.in. do złamania i zniekształcenia trzonów kręgów. Decyzję o zabiegu podejmuje się, gdy nie odnotowuje się poprawy po 4-6 tygodniach leczenia przeciwbólowego lub gdy pacjent nie toleruje wysokich dawek środków analgetycznych.
Kwalifikację do zabiegu poprzedza dokładna diagnostyka pod kątem innym możliwych patologii w obrębie kręgosłupa, które także mogą powodować dolegliwości bólowe, np. zmiany degeneracyjny stawów międzywyrostkowych i/lub krążka międzykręgowego czy stenoza kanału kręgowego. Zaleca się wykonanie zdjęć rentgenowskich oraz rezonansu magnetycznego kręgosłupa (MRI). Badanie MRI umożliwia dokładną ocenę kręgosłupa oraz struktur nerwowych, w związku z czym jest preferowaną metodą diagnostyczną.
Wertebroplastykę wykonuje się najczęściej u pacjentów ze schorzeniami takimi jak:
- Złamania osteoporotyczne trzonów kręgów
Przyczyną złamań osteoporotycznych jest zmniejszenie masy kostnej oraz zaburzenie prawidłowej architektury tkanki kostnej. Wskutek osłabienia wytrzymałości mechanicznej kręgu, pod wpływem obciążenia dochodzi do zapadania się trzonu i jego sklinowacenia. Do złamania dochodzi często bez urazu, podczas zwykłych codziennych czynności.
Objawami złamań osteoporotycznych trzonów kręgów są bóle kręgosłupa, zmniejszenie wysokości ciała, a także pogłębienie kifozy odcinka piersiowego. Ból kręgosłupa cechuje umiejscowienie na poziomie złamania z możliwym symetrycznym promieniowaniem w kierunku jamy brzusznej. Ból nasila się podczas długotrwałego siedzenia i stania, podczas ruchu oraz noszenia cięższych przedmiotów. Złamania osteoporotyczne często występują u kobiet w wieku pomenopauzalnym, co jest związane obniżeniem poziomu estrogenu stymulującego procesy kościotworzenia.
Przeczytaj więcej o przyczynach i leczeniu osteoporozy. - Agresywne naczyniaki kręgów wyzwalające dolegliwości bólowe
Naczyniak stanowią wyraz rozrostu naczyń tętniczych w obrębie trzonu kręgu. Wtórnie dochodzi do zaniku tkanki kostnej na rzecz rozwijającej się sieci naczyniowej. Większość drobnych naczyniaków nie wyzwala dolegliwości bólowych. W niektórych przypadkach duże rozmiary naczyniaka lub jego niekorzystne usytuowanie może powodować ból. - Choroba Pageta
Istotą choroby Pageta jest nadmierna aktywność osteoklastów rozkładających tkankę kostną, wskutek czego dochodzi do nadmiernego niszczenia kości i osłabienia jej wytrzymałości mechanicznej. - Wrodzona łamliwość kości (ostegenesis imperfecta)
Wrodzona łamliwość kości to choroba uwarunkowana genetycznie. Zaburzenia prawidłowej budowy kolagenu stanowiącego składnik tkanki kostnej prowadzą do powstawania złamań patologicznych. - Szpiczak mnogi
Szpiczak mnogi to nowotwór układu krwiotwórczego, w przebiegu którego dochodzi do zmian osteoporotycznych w kościach. - Niektóre przerzuty nowotworowe do kręgów
Wertebroplastyka pozwala złagodzić bóle wynikające z przerzutów nowotworowych do trzonów kręgów. Należy zaznaczyć, że zabieg ten nie prowadzi do wyleczenia pierwotnej choroby nowotworowej (działanie wertebroplastyki jest wyłącznie objawowe).
Jak wygląda zabieg wertebroplastyki?
Wertebroplastyka przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym lub znieczuleniu ogólnym. Podczas zabiegu pacjent leży na brzuchu. Chirurg wprowadza do trzonu kręgu igłę o grubości 2-3 mm – procedura ta wymaga monitorowania położenia igły fluoroskopią (podglądem RTG). Następnie chirurg wstrzykuje płynny cement do wnętrza kręgu tak, aby uzupełnić ubytki i wzmocnić strukturę jego trzonu. Najczęściej wykorzystywanym materiałem cementowym są dwuskładnikowe polimery akrylowe (PMMA – polimetylmetakryl). Niektórzy neurochirurdzy podają również środek kontrastowy, co umożliwia obserwację wypełniania się kręgu cementem i uwidocznienie ewentualnego wycieku poza jego obręb.
Zabieg wertebroplastyki można przeprowadzić na trzonach kilku kręgów kręgosłupa jednocześnie. Wypełnienie trzonu jednego kręgu trwa około 20-30 minut. Do momentu pełnego stwardnienia cementu, pacjent pozostaje w pozycji leżącej (zwykle nie dłużej niż 2-3 godziny). Po uzyskaniu odpowiedniej spoistości cementu i uzyskaniu zgody lekarza pacjent może wstać i zacząć chodzić. Wypis ze szpitala następuje przeważnie w drugim dniu po wykonaniu wertebroplastyki.
Powrót do codziennej aktywności
Ulga w dolegliwościach bólowych kręgosłupa odczuwana jest przez większość pacjentów już po kilku godzinach od wykonania wertebroplastyki. W okresie kilku dni od zabiegu miejsce wkłucia może cechować lekka tkliwość palpacyjna. Przez pierwsze 4 tygodnie po zabiegu zaleca się oszczędzający tryb życia. Powrót do codziennej aktywności powinien być stopniowy i odbywać się pod kontrolą lekarza i fizjoterapeuty.
Przeciwwskazania
Zabiegu wertebroplastyki nie wykonuje się w przypadku bezobjawowych postaci osteoporozy (wertebroplastyka nie służy profilaktyce złamań trzonów kręgów). Do bezwzględnych przeciwwskazań należą:
- uszkodzenia tylnej ściany trzonu kręgu,
- ucisk rdzenia na poziomie złamanego kręgu,
- obniżenie wysokości trzonu powyżej 90% pierwotnej wartości,
- przeciwwskazania ogólne (np. zaburzenia krzepliwości krwi, infekcje w obrębie kręgosłupa oraz skóry w miejscu wkłucia)
- ciąża – ze względu na konieczność zastosowania promieniowania rentgenowskiego w trakcie zabiegu,
- alergia na polimery akrylowe.
Korzyści z zabiegu wertebroplastyki
Wykonanie wertebroplastyki pozwala u większości pacjentów uzyskać dobry wynik leczenia w zakresie redukcji bólu i umożliwienia powrotu do codziennej aktywności. Efekty zabiegu pozwalają zmniejszyć dawkę stosowanych środków przeciwbólowych, a w niektórych przypadkach nawet zrezygnować z ich przyjmowania.
Źródła:
- Jay, Bryan, and Sun Ho Ahn. “Vertebroplasty.” Seminars in Interventional Radiology 30.3 (2013): 297–306.
- Przybyłko N. Kocur D. Sordy R et al. Wertebroplastyka w złamaniach kompresyjnych trzonów kręgów – przegląd piśmiennictwa. Ann. Acad. Med. Siles. 2014, 68, 5, 375–379.
Ważne informacje
Czas trwania zabiegu (zależny od metody) | 1 godzina |
Badania wymagane do zabiegu | morfologia, krzepnięcie, elektrolity, grupa krwi |
Znieczulenie | miejscowe skóry, analgosedacja |
Pobyt w Szpitalu | od kilku godzin do 1 doby |
Okres znacznej dysfunkcji | 1 doba |
Okres ograniczonej dysfunkcji | kilka dni |
Zdjęcie szwów - pierwsza wizyta | tydzień |
Zmiana opatrunków | - |
Przeciwwskazania do zabiegu | zaburzenia krzepnięcia |
Najczęściej zadawane pytania o zabieg wertebroplastyki: