Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w leczeniu choroby Gravesa-Basedova w naszym szpitalu

lek.med. Jolanta Hauer - spec. chirurg ogólny II , torakochirurg

Wybierz specjalistę

 

Przyczyny choroby Gravesa-Basedova

- predyspozycje genetyczne;

- reumatoidalne zapalenie stawów;

- niedoczynność kory nadnerczej (pierwotna lub wtórna)

- występowanie cukrzycy typu I;

- problemy skórne (bielactwo);

- silny stres;

- uraz psychiczny.

Objawy choroby Gravesa-Basedova

- nadprodukcja hormonów tarczycy;
- wole tarczycy (powiększenie gruczołu tarczycy);

- wytrzeszcz oczu ( może wystąpić przed wystąpieniem nadczynności tarczycy);

- obrzęk przedgoleniowy (gromadzenie się substancji limfatycznej w skórze);

- powiększenie palców dłoni oraz stóp, czyli akropachia tarczycy;

- u niektórych pacjentów występuje palpitacja serca;

- nawracająca biegunka;

- zaburzenia nastroju;

- problemy z cyklem miesiączkowym;

- włóknienie mięśni oraz tkanki łącznej okołogałkowej;

- obrzęk mięśni gałki ocznej;

- zaburzone libido.

Diagnostyka choroby Gravesa-Basedova

Częstotliwość występowania choroby Gravesa – Basedova u pacjentów jest trudna do ustalenia. W dużym stopniu zależy od pojawienia się zmian ocznych oraz zakresu przeprowadzonych badań pomocniczych. W diagnostyce choroby Gravesa-Basedova pomocne mogą być techniki takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Podstawową metodą diagnostyki wykorzystywaną w chorobach Gravesa Basedowa jest badanie surowicy krwi. Zazwyczaj widoczne jest zwiększenie poziomu hormonów FT3 i FT4 oraz stężenie poniżej normy hormonu TSH. Jak również obserwuje się obecność w surowicy specyficznych przeciwciał anty-TSHr, które są skierowane przeciwko receptorom hormonu tyreotropowego produkowanego przez przysadkę mózgową. Są pewne wskazania, które mogą świadczyć o chorobie Gravesa – Basedowa. Należą do nich przede wszystkim jawne lub subkliniczne postaci nadczynności tarczycy, podwyższony poziom przeciwciał anty-TSHr oraz orbitopatia tarczycowa ze znaczym zajęciem tkanek miękkich oczodołu lub dermopatia tarczycowa.

Metody leczenia choroby Gravesa- Basedova

Dokonanie wyboru konkretnej metody leczenia w przypadku choroby Gravesa- Basedova jest istotnym problemem klinicznym. Wyróżnia się trzy alternatywne metody leczenia nadczynności tarczycy w przebiegu choroby Gravesa- Basedowa. Zalicza się do nich:

- leczenie tyreostatykiem jest stosowane w sytuacji niezbyt nasilonej nadczynności tarczycy. Gdy obecne są małe wole i odnotowuje się niski poziom przeciwciał przeciwko receptorom hormonu stymulującego tarczycę (TSH), czyli TRAb. Leczenie tyreostatykiem opiera się na stosowaniu leków hamujących syntezę hormonów tarczycy spowolniających aktywność peroksydazy tarczycowej. W naszym kraju aktualnie można zakupić dwa tyreostatyki, pochodna imidazolu (tiamazol) oraz pochodna tiouracylu (propylotiouracyl), w postaci preparatów takich jak : Tiamazol: Metizol tabl. po 5 mg, Thyrozol tabl. powl. po 5, 10, 20 mg, Propylotiouracyl: Thyrosan tabl. po 50 mg. W pierwszej fazie leczenie zaczyna się od dużej dawki podawanej 2-3 razy dziennie i stopniowo zmniejsza się ją do dawki podtrzymującej. Eutyreozę, czyli prawidłowy poziom TSH i T4 w surowicy otrzymuje się zwykle po 4-6 tygodniach leczenia, wtedy wystarczy stosować tylko dawkę podtrzymującą tyreostatyk. W Polsce jednym z ważniejszych tyreostatyków, który podaje się w leczeniu nadczynności tarczycy jest tiamazol. Jego działanie polega na zmniejszeniu stężenia przeciwciał przeciwko receptorowi TSH w obrębie tarczycy. Natomiast propylotiouracyl, używa się jeśli występują objawy związane z uczuleniem na tiamazol oraz u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Oprócz tego propylotiuracyl ma hamujący mechanizm działania wobec T₄ do T₃. Monitorowanie przebiegu leczenia opiera się na ocenie klinicznej pacjenta. A także na comiesięcznym sprawdzaniu stężenia w surowicy hormonów: początkowo FT₄ , ponieważ stężenie TSH może być długi okres czasu na niskim poziomie i kolejno TSH, którego stężenie należy mieć w granicach normy. Gdy chory uzyskuje stan eutyreozy, a FT₄ obniża się do dolnej granicy normy lub jest poniżej normy, to wtedy należy zaproponować zmniejszenie dawki tyreostatyku. Do powikłań leczenia tyreostatykami zalicza się uszkodzenie wątroby oraz agranulocytoza, czyli obniżenie poziomu neutrofili we krwi, która występuje sporadycznie. Leczenie tyreostatykiem jest pomocną oraz bardzo skuteczną metodą leczenia nadczynności tarczycy. Dzięki tej metodzie można w miarę szybki sposób skontrolować wartości hormonów tarczycy.

- leczenie radiojodem (131I) jest proponowane kobietą które planują ciążę w czasie ponad 6 miesięcy po leczeniu oraz osobą nie akceptującym leczenia tyreostatykiem lub w przypadku gdy inna metoda leczenia nie przynosiła zamierzonego efektu. Leczenie radiojodem jest wprowadzane dla osób ze schorzeniami będącymi przeciwwskazaniami do operacji na przykład z przewlekłą niewydolnością serca. Metoda ta polega na podawaniu doustnie jodu promieniotwórczego (131 I) w formie płynu lub kapsułki. Gdy zostanie podana wystarczająca dawka jodu promieniotwórczego u pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa powstaje niedoczynność tarczycy. Wtedy stosuje się dodatkową dawkę. Efekt leczenia można ocenić już po trzech miesiącach na podstawie rozmiaru gruczołu tarczycy. Utrzymanie właściwej czynności tarczycy po zastosowaniu pojedynczej dawki jodu promieniotwórczego jest trudne do osiągnięcia. Ponowne wystąpienie nadczynności tarczycy może powodować stymulację receptorów tyreotropinowych w tkance. Najważniejszym celem u pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa leczonych jodem promieniotwórczym jest całościowa ablacja gruczołu tarczycowego.

- operacja tarczycy jest wykonywana w przypadku dużego wola o objętości powyżej około 80 ml oraz w przypadku podejrzenia raka tarczycy lub gdy stwierdza się obecność dużych guzów zimnych, mających wymiar ponad 4 cm. u kobiet planujących ciążę w czasie nie dłuższym niż 6 miesięcy oraz u pacjentów z umiarkowaną i ciężką aktywną orbitopatią Gravesa. Ważnym kryterium pozwalającym na wykonanie operacji jest prawidłowy stan hormonalny. Likwidacja gruczołu tarczycowego w nadczynności może powodować wystąpienie przełomu tyreotoksycznego, który może zagrażać życiu. A ciężka niedoczynność tarczycy zmniejsza bezpieczeństwo w czasie znieczulenia ogólnego oraz naraża pacjenta na wystąpienie różnych powikłań sercowo-naczyniowych w okresie pooperycyjnym. Dlatego przed leczeniem operacyjnym powinno się podjąć należyte leczenie farmakologiczne w celu uzyskania odpowiedniego poziomu hormonów tarczycy. 

Bibliografia

1. Szczepańska E. i in. Trudności w leczeniu choroby Gravesa-Basedowa. Post N Med 2017, 30,12: 683-688.

2. Bednarczuk T. i in. Postępowanie w orbitopatii towarzyszącej chorobie Gravesa i Basedowa. Endokrynologia Polska/Polish Journal of Endocrinology Tom/Volume 60; Numer/Number 4/2009 ISSN 0423–104X.

3. Douglas S. Ross, MD. Leczenie nadczynności tarczycy jodem promieniotwórczym. The NEW ENGLAND Journal of Medicine 2011, 20, 7 :L 71-78.

Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w leczeniu limfadenektomii węzłów chłonnych szyjnych w naszym szpitalu

lek.med. Jolanta Hauer - spec. chirurg ogólny II , torakochirurg

Wybierz specjalistę

dr n.med. Łukasz Hauer - torakochirurg

Wybierz specjalistę

 

Wskazania do zabiegu

- w przypadku przerzutu nowotworu, który może znajdować się w centralnej części węzła, w jego zatokach, pod torebką lub we wnętrzu oraz może niszczyć torebkę, tworząc tzw. naciek pozatorebkowy;

- gdy zachodzi wzmożona aktywność węzła przez pobudzenie czynności obronnej układu chłonnego wobec chorej tkanki (odczyn zapalny);

- w sytuacji występowania zmian będących działaniem zmniejszenia aktywności obronnej układu chłonnego. Utworzenie tzw. węzła wypłukłego czyli takiego, w którym struktura limfatyczna zastąpiona jest tkanką włóknistą. Takie zmiany obserwowane są u chorych zakażonych HIV.

Badanie węzłów chłonnych szyi

Badanie węzłów chłonnych szyi opiera się głównie na badaniu palpacyjnym oraz ultrasonografii (USG). Zastosowanie badań takich jak tomografia komputerowa (TK) oraz rezonans magnetyczny (MRI) jest pomocne podczas diagnostyki obrazowej guza pierwotnego. Badanie to obejmuje struktury w obrębie szyi w tym układ chłonny. W przebiegu badania węzłów chłonnych szyi wykorzystuje się również badanie sonograficzne oraz radiologiczne świadczące o możliwości przerzutu. Wskazanie mikroprzerzutu na drodze rutynowego badania histologicznego jest skomplikowane dlatego ciągle poszukuje się nowych metod immunohistochemicznych lub molekularnych dla znalezienia niewielkich ognisk przerzutowych.

Przygotowanie do zabiegu

Przed zabiegiem limfadenektomii węzłów chłonnych szyjnych lekarz zaleci wykonanie badań laboratoryjnych takich jak morfologia krwi. W przypadku osób palących zabrania się przed zabiegiem palenia, ponieważ zwiększa to ryzyko infekcji klatki piersiowej oraz rany, co może spowolnić powrót do zdrowia. Przed zabiegiem nie należy jeść oraz pić. Zwykle okres braku spożywania posiłków obejmuje około 6 godzin. Jednak aby właściwie postępować lekarz lub pielęgniarka wcześniej informuje pacjenta o tym od kiedy nie można spożywać posiłków. U osób, które są bez przedoperacyjnej chemioradioterapii zaleca się badanie histopatologiczne węzłów chłonnych. Takie badanie pozwoli na szybsze opisanie stopnia zaawansowania raka limfadenektomii szyjnej - RND (radical neck dissection).

Przebieg zabiegu

Przed wykonaniem zabiegu należy wykonać znieczulenie. Rodzaj znieczulenia zależy od przeprowadzonego rodzaju zabiegu. W celu usunięcia wielu węzłów chłonnych proponuje się pacjentowi znieczulenie ogólne. Natomiast w przypadku pozbycia się pojedynczych węzłów chłonnych stosuje się znieczulenie miejscowe. Zabieg rozpoczyna się od identyfikacji węzłów chłonnych, które zamierza się usunąć. Następnie dokonuje się niewielkiego nacięcia w ich obszarze i usunięcia wadliwych węzłów chłonnych. Na koniec rana pooperacyjna musi zostać zszyta szwami rozpuszczalnymi lub nierozpuszczalnymi. Po wycięciu węzłów chłonnych wprowadzić można pacjentowi cienką rurkę tzw dren, aby spuścić płyn z rany. Ponadto w celu zweryfikowania komórek rakowych pobiera się wycinek z węzłów chłonnych i wysyła się go do laboratorium. Długość pobytu w szpitalu zależy od przebiegu operacji usunięcia węzłów chłonnych. Pacjent może wrócić do domu tego samego dnia lub pozostać w szpitalu dłużej. Najlepiej tą kwestię uzgodnić z lekarzem prowadzącym. W miejscu nacięcia pacjent może odczuwać pewien dyskomfort taki jak ból, obrzęk, zasinienie oraz sztywność.

Bibliografia

1. Świrta J. i in. Wpływ efektywnej limfadenektomii (…) ryzyko powikłań chirurgicznych. Wiad Lek. 2020;73(4):629-637

2. Lymphadenectomy: Overview of Surgical Anatomy & Removal of Peripheral Lymph Nodes Wright T. i in. University of Guelph. TODAY’S VETERINARY PRACTICE. 20- 27.

3. http://onkologia.zalecenia.med.pl

Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów w naszym szpitalu

lek.med. Anna Ficek - spec. reumatolog

Wybierz specjalistę

 

Przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów

- dziedziczenie (wpływ genów na ryzyko zachorowania na RZS wynosi około 50–60%);

-  płeć (kobiety częściej zmagają się z reumatoidalnym zapaleniem stawów w porównaniu z mężczyznami, w stosunku 3:1);

- wiek (znaczący wzrost liczby zachorowani zachodzi w piątej dekadzie życia, ponieważ przypuszczalnie u kobiet występują w tym wieku największe zmiany hormonalne -najczęściej obserwuje się to w grupie kobiet po 65 r. życia);

- zaburzone działanie układu odpornościowego (niewłaściwe rozpoznawanie własnych tkanek jako „wroga” oraz wytwarzanie autoprzeciwciał mających na celu ich niszczenie);

- długotrwały stres ( w niektórych przypadkach silny stres sprzyja powstawaniu choroby RZS);

- palenie papierosów (osoby, które są uzależnione od palenia tytoniu są w grupie podwyższonego ryzyka zapadania na reumatoidalne zapalenie stawów);

- zaburzenia związane z działaniem układu hormonalnego (wpływ estrogenów na układ immunologiczny jest bardzo złożony, gdyż cechuje je działanie pro-, jak i przeciwzapalne). Okazuje się że posiadanie potomstwa zmniejsza możliwość zachorowania na RZS. Przyjmowanie hormonalnej terapii zastępczej zabezpiecza organizm przed wytwarzaniem przeciwciał przeciwko ACPA - cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi  (anti-cyclic citrullinated peptide antibodies);

- dieta (stosowanie diety śródziemnomorskiej w znacznym stopniu zmniejsza zachorowalność na reumatoidalne zapalenie stawów).

Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów

Do najczęstszych objawów RZS zalicza się:

- zmęczenie;

- sztywność stawów;

- ból stawów;

- zmniejszenie masy ciała;

- osłabienie (może wynikać z rozwijającej się niedokrwistości);

- obrzęki;

- zaczerwienienie;

- uczucie gorąca w miejscach objętych zapaleniem;

- zahamowanie możliwości poruszania się;

- występowanie podskórnych guzków lub grudek;

- znaczna deformacja stawów;

- uszkodzenie kości;

- problem z wykonywaniem podstawowych czynności związanych z wykorzystaniem stawów na przykład spacer;

- gorączka;

- nocne poty;

Diagnostyka reumatoidalnego zapalenia stawów

Proces diagnostyczny reumatoidalnego zapalenia stawów opiera się na udzieleniu odpowiedzi na szeroki zakres pytań, które pomogą właściwie ukierunkować przebieg postępowania diagnostycznego. Jednym z ważniejszych etapów diagnostyki zapalenia stawów jest zrobienie podstawowych badań laboratoryjnych. Przede wszystkim przyjrzeć należy się wskaźnikom stanu zapalnego tj. OB (odczyn Biernackiego) oraz CRP (białko c reaktywne). Ponadto sugeruje się wykonanie badania morfologii krwi. W analizie krwi w sytuacji stanu zapalnego udaje się zazwyczaj wykazać tak zwaną niedokrwistość w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych. Natomiast w chorobach o dużej aktywności istotną nadpłytkowość. Równie ważnymi elementami na kolejnym etapie są oznaczenie czynnika reumatoidalnego oraz przeciwciał do cytrulinowanych polipeptydów, czyli anty CCP.

Strategia postępowania u chorego z rozpoznaniem RZS

Głównym strategiem w ustalaniu postępowania z chorym na RZS powinien być reumatolog, gdyż najwcześniej wprowadza on właściwe leczenie, które zmniejszy w przyszłości progresję uszkodzeń.   W leczeniu RZS zaleca się włączenie leczenia ksLMPCH, czyli leków syntetycznych modyfikujących przebieg choroby tak szybko jak to tylko możliwe po postawieniu rozpoznania. Leczenie prowadzi się na tyle szybko, aby osiągnąć cel leczenia, czyli utrwaloną około 6 miesięczną remisję lub niską aktywność choroby. Przeważnie zmiana leczenia to optymalizacja dawki lub zmiana drogi podania metotreksatu (MTX) czy innych konwencjonalnych syntetycznych LMPCH, lub dopasowanie iniekcji glikokortykosteroidów (GKS) , gdy utrzymuje się zapalenie pojedynczych stawów. Metotreksat powinien być lekiem pierwszego wyboru podczas wyboru odpowiedniego leczenia u chorego na RZS, z racji na jego skuteczność oraz bezpieczeństwo leczenia, dopasowanie indywidualnej dawki, a także drogi podania oraz nie wysokich kosztów leku. U pacjentów z przeciwwskazaniami do MTX lub pojawieniem się dolegliwości jego wczesnej nietolerancji, w strategii postępowania powinno się uwzględnić inny ksLMPCH: leflunomid (LEF) lub sulfasalazynę (SSA). W strategii leczenia wyróżnia się również leczenie miejscowe wybranego stawu. Zalicza się do tego: Punkcję, czyli podawanie leków przeciwzapalnych. Synowektomia chirurgiczna lub chemiczna powoduje usunięcie zmian na błonach śluzowych. Zabiegi korekcyjno-rekonstrukcyjne ulepszają budowę oraz pracę zdeformowanych stawów. Endoproteza czyli wykorzystanie protezy, nieprzydatny staw zostaje zastąpiony protezą. Artrodeza, czyli usztywnienie stawu. Obniżenie ciśnienia zespołu cieśni kanału nadgarstka.

Reumatoidalne zapalenie stawów osłabia również inne narządy. Głównie zalicza się do nich:

- serce (uszkodzenie zastawek, zapalenie osierdzia czy kardiomiopatii, miażdzyca);

- oczy (zapalenie spojówek);

- rdzeń kręgowy (zaburzenie czucia, mrowienie, drętwienie, niedowład kończyn);

- płuca (zapalenie płuc śródmiąższowe, które powoduje bóle w klatce piersiowej, duszności oraz suchy kaszel);

- nerki (uszkodzenie struktury nerek);

- skóra (owrzodzenie, martwice skóry oraz opuszków palców)

Kiedy należy udać się do lekarza?

Pacjenci, u których istnieje możliwość reumatoidalnego zapalenia stawów muszą być ciągle kontrolowani przez reumatologa. Prawidłowa i szybka diagnostyka jest konieczna, aby dobrać odpowiedni sposób leczenia. Dlatego im wcześniej ustali się rozpoznanie tym większa szansa na wyleczenie RZS. Z chwilą już postawionej diagnozy RZS zaleca się przede wszystkim: stosowania zaleceń lekarza reumatologa, zażywanie leków zgodnie ze wskazaniem, prowadzenie zbilansowanej diety, zaprzestaniu palenia papierosów oraz wstawianie się na termin kontrolnych wizyt.

Bibliografia

1. Felis-Giemza A. Strategia leczenia chorych na reumatoidalne zapalenie stawów z uwzględnieniem obecności czynników „złej prognozy”. Varia Medica 2017 tom 1, nr 1. 92–98 .

2. Marcol-Majewska A. i in. Reumatoidalne zapalenie stawów - propozycje postępowania diagnostycznego. Forum Reumatol. Via Medica 2017, tom 3, nr 2. 88–92

3. https://www.medicover.pl

Umów wizytę teraz - do lekarza specjalizującego się w leczeniu tocznia rumieniowatego w naszym szpitalu

lek.med. Anna Ficek - spec. reumatolog

Wybierz specjalistę

 

Czy toczeń jest dziedziczny?

Przypuszcza się, że za wystąpienie choroby odpowiedzialnych jest kilka czynników. Predyspozycja genetyczna jest jednym z nich, ale nie wystarczającym. Jest to szczególnie zauważalne w przypadku bliźniąt. Wykazano, że ryzyko tocznia u bliźniąt jednojajowych wynosi 25 proc., natomiast u dwujajowych wynosi od 2-5 proc. Toczeń może się też pojawić u osób u których w rodzinnie nie było przypadków zachorowalności. Sprzyjającymi warunkami rozwojowymi toczenia są czynniki hormonalne, środowiskowe oraz immunologiczne.

Przyczyny toczenia rumieniowatego układowego

- promieniowanie UV (u niektórych osób światło słoneczne może wywołać zmiany w obszarze skóry lub reakcję wewnętrzną);

- przebyte infekcje ( w toku niektórych zakażeń może rozwijać się toczeń. Przykładem są wirusy cytomegalii, Epsteina-Barr lub HCV);

- zaburzenia gospodarki hormonalnej (przede wszystkim u kobiet);

- zażywanie niektórych leków ( antybiotyki, leki na układ krwionośny);

- stres;

- dieta wysokotłuszczowa;

- palenie tytoniu;

- niektóre toksyny;

- brak wysiłku fizycznego .

Objawy toczenia rumieniowatego układowego

Najczęstszym objawem towarzyszącym chorym jest męczliwość. Oprócz tego charakterystycznymi objawami są gorączka, limfadenopatia oraz utrata masy ciała. Diagnostyka różnicowa tych objawów jest obszerna i obejmuje zarówno procesy zapalne, jak i nowotworowe. Występujące objawy można podzielić na:

- Objawy mięśniowo-szkieletowe związane z bólami stawów oraz z poranną sztywnością lub obrzękiem stawów. U większości pacjentów nie występuje deformacja stawów, ale u niektórych dochodzi do rozwoju artropatii Jaccouda, która jest odwracalną artropatią związaną z wiotkością torebki stawowej.

- Objawy skórne związane z pojawieniem się rumienia w kształcie motyla. U chorych może wystąpić zmiana skórna, powstała na skutek nadwrażliwości na światło i może się utrzymywać przez kilka tygodni nawet po krótkiej ekspozycji na słońce. Do innych charakterystycznych objawów skórnych należy objaw Raynaud, który wynika z odruchowych skurczów naczyń obwodowych kończyn, livedo reticularis posiadające siatkowaty układ zmian, które częściej pojawiają się u pacjentów z zespołem antyfosfolipidowym (APS), które spowodowane jest stanem zapalnym tkanki podskórnej przyczyniające się do rozwoju bolesnych guzków skóry oraz łysienie, które może być zarówno rozsiane oraz plackowate.

- Objawy ze strony układu oddechowego związane z pojawieniem się bólu w klatce piersiowej przy wdechu, najczęściej przy zapaleniu opłucnej. Może wynikać z aktywności choroby, zatorowości płucnej lub wtórnym zakażeniem i wtedy wymagane jest uważne badanie w celu wyjaśnienia przyczyny. Do mniej spotykanych objawów objawów ze strony układu oddechowego zalicza się zapalenie płuc, krwotok płucny oraz nadciśnienie płucne.

- Objawy ze strony układu krążenia związane najczęściej z zapaleniem osierdzia. Rzadziej może wystąpić zapalenie mięśnia sercowego mogące objawiać się arytmią oraz niewydolnością serca. Innym mniej spotykanymi powikłaniami jest rozwój atypowych jałowych rozrostów na zastawkach serca tzw. zapalenie wsierdzia Libmana-Sacksa. Może ono przyczynić się do niewydolności serca, dysfunkcji zastawek, epizodów zatorowych a także infekcyjnym zapaleniem wsierdzia.

- Objawy ze strony układu pokarmowego związane z owrzodzeniem jamy ustnej, bólem brzucha, nudnościami, wymiotami lub biegunką. Najcięższym powikłaniem żołądkowo-jelitowym jest zapalenie naczyń jelita, ze względu na ryzyko progresji do niedokrwienia oraz perforacji. Do innych objawów brzusznych zalicza się aseptyczne zapalenie otrzewnej, podostra niedrożność jelit, zapalenie wątroby, stwardniające zapalenie dróg żółciowych, enteropatia z utratą białka, zapalenie trzustki i wodobrzusze.

- Choroby nerek związane ze zmianami w nerkach.

- Objawy ze strony układu nerwowego. Toczeń może powodować zaburzenia lękowe, bóle głowy, problemy z widzeniem, napady drgawek oraz zaburzenia psychiczne.

- Objawy ze strony układu rozrodczego u kobiet w wieku reprodukcyjnym. Pacjentki mogą zgłaszać nawrotowe poronienia, szczególnie w fazie choroby. Jest prawdopodobieństwo podwyższonego ryzyka martwych urodzeń lub przedwczesnego porodu albo urodzenia dziecka z wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrostu.

Przebieg leczenia

Jedną z ważniejszych oznak mogących wskazywać na rozpoznanie tocznia jest leukopenia w badaniu krwi pełnej. Mogą również występować niedokrwistość oraz małopłytkowość. Inną istotną cechą jest różnica między nieproporcjonalnie podwyższonym OB., a niskim lub prawidłowym CRP. U pacjentów z przeciwciałami antyfosfolipidowymi można zauważyć wydłużenie czasu aktywowanej protrombiny (APTT), który nie podlega normalizacji po zmieszaniu z osoczem prawidłowym, czego można spodziewać się w sytuacji niedoborów składników kaskady krzepnięcia. Stężenia składników C3 i C4 dopełniacza mogą mieć niski poziom ze względu na zmniejszone wytwarzanie oraz większe zapotrzebowanie szczególnie w czasie aktywności choroby.

W leczeniu tocznia przydatne są :

- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), do których należy łagodzenie bólu oraz sztywność stawów;

- kremy, maści oraz olejki chroniące przed promieniowaniem UV;

- kortykosteroidy leki stosowane w leczeniu TRU, podaje się je doustnie oraz dożylnie;

- immunosupresyjne leki stosowane u pacjentów, u których leczenie kortykosteroidami nie przyniosło poprawy, lub w celu zmniejszenia dawki steroidów.  

- leki wpływające na gospodarkę lipidową.

Bibliografia :

1. https://podyplomie.pl

2. https://www.medistore.com.pl

3. Daca A., Bryl E. Toczeń rumieniowaty układowy — kryteria diagnostyczne i kliniczne skale oceny aktywności choroby — rys historyczny. Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 5, 225–243.